Tamarind (မန္က်ည္း)

ပံုသဏၭာန္	:	ပင္ႀကီးမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ငွက္ေမြးရြက္ေပါင္း ျဖစ္သည္။ အဖူးႏွင့္ အဆံုးသတ္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ အသီးသည္ ႐ွည္ေမ်ာေမ်ာ နည္းငယ္ေကြးသည္။ မအက္ကြဲသီး ျဖစ္သည္၊ အေစ့သည္ ေလးေထာင့္ပံုသဏၭာန္ျဖစ္၍ နီညိဳေရာင္ရွိသည္။ အပင္----အၿမဲစိမ္း သစ္မာပင္ ႀကီးမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ အေခါက္မ်ား မည္းၫိုေရာင္ ရွိၿပီး ထူၿပီး ၾကမ္းသည္။ အကိုင္းမ်ားစြာ ျဖာသည္။ အရြက္--ငွက္ေမြး ရြက္ေပါင္း ျဖစ္သည္။ ရြက္လႊဲ ထြက္သည္။ ရြက္ျမြာမ်ား ေသးငယ္၍ ႏူးညံ့ၿပီး မ်က္ႏွာခ်င္း ဆိုင္ ထြက္သည္။ ရွည္ေမ်ာေမ်ာ ပံုရွိသည္။ အပြင့္--- ေသးငယ္သည္။ အ၀ါေရာင္ ေပၚတြင္ အနီစင္း မ်ားရွိသည္။ တစ္ခိုင္တြင္ အပြင့္ ၁၀-၁၅ ပြင့္ ပါရွိသည္။ တန္ေဆာင္မုန္း နတ္ေတာ္လ တြင္ ပြင့္၏ ။ အသီး----သီးေတာင့္ ရွည္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ စိမ္းၫိုေရာင္ ရွိသည္။ အသားထူသည္ ။ တစ္ခန္း တြင္ အေစ့ တစ္ေစ့ ပါသည္။ အေစ့သည္ ေတာက္ပ ေသာ ၫိုမည္းေရာင္ ရွိ၍ မာသည္။ ျပာသို ၊ တပို႔တြဲ ၊ တေပါင္း တြင္ အသီးရင့္ သည္။
အသံုးၿပဳႏုိင္သည္႔ အစိတ္အပိုင္းမ်ား	:	ပဥၥငါးပါး ၊ အေခါက္ ၊ အရြက္ ၊ အသီး ၊ အေစ့။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေတြ႕ႏိုင္ေသာေနရာမ်ား	:	အပူပိုင္း ေဒသတြင္ ေပါက္ေရာက္သည္။ သဘာ၀ အေလ်ာက္ ေပါက္ေရာက္သည္။
အသံုး၀င္ပံု	:	အာနိသင္--- ျမန္မာ ေဆးက်မ္းမ်ား အလိုအရ မန္က်ည္းပင္ သည္ ပူ၏ ၊ခ်ဥ္၏ ၊ သည္းေျခကို ျဖစ္ေစ တတ္၏ ၊ သလိပ္ကို ပြားေစ ၏ ၊ ေလကို ႏိုင္၏ ၊ အရြက္သည္ ေရာင္တင္း ျခင္း ၊ ေသြးေဖာက္ ျပန္ျခင္း ၊ နားေရာဂါ ၊ မ်က္စိ ေရာဂါ ၊ ေျမြဆိပ္ သင့္ျခင္း တို႔ကို ႏုိင္၏ ။အသီးစိမ္း သည္ ခ်ဥ္၏ ၊ ခ်ိဳ၏ ၊ ပူ၏ ၊သည္းေျခႏွင့္ သလိပ္ကို ျဖစ္ေစ၏ ။ အသီးမွည့္သည္ ပူ၏ ၊ ၀မ္းမီး ကို ေတာက္ေစ ၏ ၊ အနည္းငယ္ ၀မ္းသက္ေစ ၍ သလိပ္ႏွင့္ ေလကို ႏိုင္၏။ အသံုးျပဳပံု- ပဥၥငါးပါး ၁ ။ မန္က်ည္း ပဥၥငါးပါးကို ျပာ ခ်ဆား ခ်က္ၿပီး ညနံနက္ အနည္းငယ္ မွ်စီ ေသာက္ေပးပါက ေသြးလံုး ေလလံုး ေပ်ာက္၏။ အေခါက္ ၁ ။ အေခါက္ကို ေညာင္းက် ေရာဂါ ၊ ဆီးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ ေရာဂါ ၊ ေသြးျမင္း သရိုက္ ေရာဂါ ၊ ကိုယ္ေရ ၀ါ ေရာဂါ ႏွင့္ ၀မ္းဗိုက္ေအာင့္ နာက်င္ျခင္း ေရာဂါမ်ား တြင္ သံုး၏။ ၂ ။ အေခါက္ကို အေပြးႏွင့္ တကြ ျပာခ်ၿပီး အစာစား ၿပီး ေနာက္ ေရႏွင့္ ေရာေသာက္ေသာ္ ေလခ်ဥ္ တက္ျခင္း အန္ျခင္း ေပ်ာက္၏ ။ ၃ ။ အေခါက္ျပာ ကို ပ်ားရည္ႏွင့္ ေဖ်ာ္လ်က္ေသာ္ ၀မ္းဗိုက္ ထိုးေအာင့္ နာက်င္ျခင္း ေပ်ာက္၏ ။ ၄ ။ အေပြးကို ကၽြမ္းေအာင္ ဖုတ္၍ အမႈန္႔ ျပဳၿပီး ေရေႏြးႏွင့္ ေသာက္က အစာမေၾက ေရာဂါ ေပ်ာက္၏ ။ ၅ ။ အေခါက္ကို ေရႏွင့္ ေသြး၍ မ်က္စိနာ ၊ အနာဖု မ်ား၊ အဆိပ္ရွိ သတၱ၀ါမ်ား ကိုက္ေသာ ဒဏ္ရာမ်ား ကို လိမ္းေပးက ေပ်ာက္၏ ။ အရြက္ ၁ ။ အရြက္ရည္ ကို ႏွမ္းဆီႏွင့္ ေရာခ်က္၍ နားတြင္ အနည္းငယ္ ခတ္ေပးေသာ္ နားကိုက္ နားနာ ေပ်ာက္၏ ။ ၂ ။အရြက္ႀကိတ္ ၫွစ္ရည္ကို နံနက္ ည ေၾကြဇြန္း ႀကီး တစ္ဇြန္း က် ေသာက္ေသာ္ ဆီးပူျခင္း ေပ်ာက္၏။ ၃ ။ အပူလြန္ ၍ ယားယံျခင္းအတြက္ မန္က်ည္း ရြက္ ႀကိတ္ၫွစ္ရည္ ကို လိမ္းေပးက ေပ်ာက္၏ ။ ၄ ။ မန္က်ည္းရြက္ ၫွစ္ရည္သည္ တစ္ဆ၊ သိေႏၶာဆား ႏွစ္ဆ ေရာ၍ ေသာက္ပါက ေျမြဆိပ္ ေျပေစ ၏ ။ ၅ ။ မန္က်ည္းရြက္ ႏွင့္ ကလိန္ေစ့ ေရာစားပါ က ေခၽြးထြက္ လြန္ျခင္း ၊ ေခၽြးနံ႔ မေကာင္းျခင္း ေပ်ာက္၏။ အသီး ၁ ။ မန္က်ည္းသီး အႏွစ္အား ၀မ္းႏုတ္ေဆး ၊ အားေဆး ႏွင့္ ခံတြင္းေကာင္း ေဆး ေဖာ္စပ္ရာ တြင္ သံုး၏။ ၂ ။ မန္က်ည္းသီး အေဟာင္း ၊ ဒိန္ခ်ဥ္ရည္ စိမ္ထားေသာ ၾကက္သြန္ျဖဴ ႏွင့္ ေခ်းသီး တို႔ကို အမွ်စု ႀကိတ္ၿပီး ေရြးလံုး မွ်လံုး၍ အရိပ္တြြင္ အေျခာက္ လွန္းကာ ၁၅ မိနစ္ တစ္ႀကိမ္ တစ္လံုးက် ၾကက္သြန္ျဖဴ ရည္ လက္ဖက္ရည္ ဇြန္းငယ္ တစ္ဇြန္းႏွင့္ ေဖ်ာ္ေသာက္က ကာလ၀မ္း ေရာဂါ ေပ်ာက္၏ ။ ၃ ။မန္က်ည္းသီး မွည့္ကို ထန္းလ်က္ ၊ ဆားတို႔ႏွင့္ ေဖ်ာ္ရည္စိမ္ ၍ ေသာက္ေသာ္ ကိုယ္တြင္း ေအး၏၊ အားကုိ ျဖစ္ေစသည္။ အေစ့ ၁ ။ မန္က်ည္းေစ့ ကို ေရ၌ တစ္ည စိမ္၍ နံနက္၌ အေစ့ဆံ ထုတ္ၿပီး ႏြားႏို႔ ႏွင့္ ႀကိတ္ေသာက္က မီးယပ္ျဖဴ ဆင္း ျခင္း ၊ ဆီးလြန္ျခင္း ေပ်ာက္၏ ။ ၂ ။ မန္က်ည္းေစ့ ဆံကို ေသြးေသာက္ ေသာ္ ၀မ္းသြားျခင္း ၊ ၀မ္းကိုက္ ျခင္း ေပ်ာက္၏ ။ ၃ ။ အေစ့ဆံ ကို ေသြး၍ ကင္းကိုက္ေသာ ဒဏ္ရာ သို႔ လိမ္းေပးေသာ္ ကင္းဆိပ္ ေျပ၏။ ၄ ။မန္က်ည္း ေစ့ ရင့္ရင့္ အခြံ ၊ဇီယာ ၊ သၾကားခဲ တို႔ကို အမႈန္႔ ျပဳ၍ ေသာက္က အရိအရြဲ သလိပ္စ ၊ ေသြးစမ်ား ပါ၍ နာက်င္စြာ သြားေသာ ၀မ္းေရာဂါ ေပ်ာက္၏။