သတိျပဳစရာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ

ကမၻာေပၚမွာ ေအ့စ္ေရာဂါျပီးရင္ လူသတ္အမ်ားဆံုးေရာဂါေတြထဲထိပ္ဆံုးေျပးေနတဲ့ေရာဂါကေတာ့ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါပါ။ အာဖရိကေဒသေတြမွာ မိနစ္တိုင္း ကေလးေတြကိုသတ္ေနတာလည္းဒီေရာဂါပါ။ ဟိုးငယ္ငယ္ေလး တုန္းက ကြၽန္ေတာ္ရွမ္းျပည္မွာေနစဥ္က ငွက္ဖ်ားဖ်ားဖူးပါတယ္။ အခ်ိန္မွန္အဖ်ားတက္တယ္ အဖ်ားတက္ လာရင္ ခ်မ္းလြန္းလို႔တုန္ေနတာပဲ။ အဖ်ားက်သြား ေခြၽးထြက္သြားရင္ သက္သာသြားေရာေနရတာ။ ငွက္ဖ်ား ပိုးဦးေႏွာက္ထဲ၀င္သြားလို႔ ေသတဲ့လူေတြရဲ႕သတင္း၊ ရူးႏွမ္းႏွမ္းျဖစ္သြားတဲ့သတင္းေတြလည္း မၾကာခဏ ၾကားရပါတယ္။

အေျခခံအားျဖင့္သိထားတာကေတာ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးကိုသယ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အေနာဖလိျခင္ ကိုက္ခံရျခင္း ေၾကာင့္ဆိုတာပါပဲ။ကဲ ဒီေရာဂါအေၾကာင္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာ၀န္မ်ားအသင္း ကထုတ္ေ၀တဲ့ လက္ကမ္း ေၾကာ္ျငာေလးကအခ်က္ေလးက ကိုးကားျပီးျပန္ေျပာျပပါရေစ။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ပြားႏိုင္သည့္ အုပ္စုမ်ား

- ေတာထဲေတာင္ထဲတြင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား။

- ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေဒသရွိလုပ္ငန္းမ်ားတြႈ္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား။

- ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေဒသရွိ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ား။

- ငွက္ဖ်ားျခင္ရွိေသာေဒသတြင္ ညဘက္၌ျခင္ေထာင္ျဖင့္ မအိပ္သူမ်ား။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္လွ်င္ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ခံစားရမလဲ။

-ကိုယ္ပူၾကီးျခင္း၊ ခ်မ္းတုန္ျခင္း၊ အလြန္ေခြၽးထြက္ျခင္း။ ကိုယ္၊လက္၊ေျခ နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း။ မူးေ၀ေခါင္းကိုက္ ျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္သည္။

ခ်က္ခ်င္း ကုသမႈမခံယူလွ်င္ေရာဂါျပင္းထန္ျပီး အသက္ဆံုးရႈံးႏိုင္သည္။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါျခင္သည္ ညအခ်ိန္တြင္ ကိုက္ေလ့ရွိသည္။ ျခင္ေထာင္ႏွင့္ အိပ္ျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္သည္။

- ဖ်ားျပီး ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟု ယူဆပါက ေဆးဆိုင္မ်ားမွ စပ္ေဆး၀ယ္မေသာက္ဘဲ ၂၄နာရီအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာ၀န္အသင္း (ငွက္ဖ်ားစီမံခ်က္၀င္ေဆးခန္း) မ်ားႏွင့္ အစိုးရက်န္းမာေရးဌာနမ်ားသို႔ သြားေရာက္ ျပသကုသမႈခံယူပါ။

- ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟု သံသယရွိပါက ေဖာ္ျပပါေဆးခန္းမ်ားတြင္ အျမန္ငွက္ဖ်ားေသြးစစ္ကိရိယာျဖင့္ ေသြးစစ္ၾကည့္ပါ။

- ငွက္ဖ်ားေရာဂါရွိပါက ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေဆးလံုးအေရအတြက္ႏွင့္ ကာလကိုတိက်စြာေသာက္ သံုးပါ။

ငွက္ဖ်ားေဆးကို အညႊန္းအတိုင္း တိက်စြာေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ အျမစ္ျပတ္ကုသႏိုင္သည္။

ေပါင္းစပ္ငွက္ဖ်ားေပ်ာက္ေဆး။ (Coartem – artemether/lumefantrine)

ေပါင္းစပ္ငွက္ဖ်ားေပ်ာက္ေဆးသည္ လိုအပ္ေသာေဆးပမာဏကို သိပၸံနည္းက် တြက္ခ်က္ညႊန္ၾကားထားသည့္ ေဆးျဖစ္၍ အညႊန္းအတိုင္း ေဆးလံုးအေရအတြက္ႏွင့္အခ်ိန္ကာလျပည့္ေအာင္ေသာက္ပါ

ေဆးကိုအညႊန္းအတိုင္းတိက်စြာေသာက္လွ်င္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါအျမစ္ျပတ္ေအာင္ကုသႏိုင္ပါသည္။ တိက်စြာ မေသာက္ပါက အျမစ္မျပတ္ဘဲ ေရာဂါျပန္ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေဆးသည္ ၾကီးက်ယ္ေသာဆိုးက်ိဳး လကၡ ဏာမ်ား မျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။

တစ္ခါတစ္ရံအနည္းငယ္မူးေ၀ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ၀မ္းသြားျခင္းတို႔သာျဖစ္တတ္ပါသည္။ စိုးရိမ္ျပီး ေဆးရပ္ပစ္ရန္ မလိုပါ။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲ

ျခင္ကိုက္မခံရေအာင္ေနပါ။ ျခင္တစ္ခါကိုက္ရုံျဖင့္ငွက္ဖ်ားေရာဂါရႏိုင္သည္။ အထိေရာက္ဆံုးႏွင့္ အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္နည္းမွာ ညစဥ္ ေဆးစိမ္ျခင္ေထာင္ျဖင့္ အိပ္ျခင္းျဖစ္သည္။

ေဆးစိမ္ျခင္ေထာင္ဆိုတာ ဘာလဲ။

-လူကိုအႏၲရာယ္မျပဳႏိုင္ေသာ ပိုးသတ္ေဆးျပား (ပါမီသရင္)ကို ေဖ်ာ္၍စိမ္ထားသည့္ ျခင္ေထာင္ျဖစ္သည္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေလ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာလည္း က်န္းမာေရးအတြက္ သတိထားသင့္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ျခင္လံုေအာင္ေနပါ၊ျခင္မကိုက္ေအာင္ ျခင္ေထာင္ေထာင္အိပ္ပါသူငယ္ခ်င္းတို႔ေရ။

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းကိုယ္သိတဲ့ နယ္စည္းမထားဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ (Artsen Zonder Grenzen – AZG) ရဲ႕ငွက္ဖ်ားနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္တစ္ခ်ိဳ႕ကိုလည္းေျပာျပခ်င္ေသးတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းတြင္ AZG မွ ငွက္ဖ်ားကုသမႈအတြက္ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေပးေနေသာ ေဆးခန္းစုစုေပါင္း ၃၀ခန္႔ရွိသည္ဟုသိရသည္။ AZG မွအဆိုပါေဆးခန္းမ်ားတြင္ ငွက္ဖ်ားအမ်ိဳးအစားကုသမႈအတြက္ ငွက္ဖ်ားကု ေဆး၂မ်ိဳးကို ေပါင္းစပ္ေပးသည့္ကုထံုးအား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၏ သေဘာ တူညီခ်က္ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုကုသမႈတြင္ အစြမ္းထက္ေဆး၂မ်ိဳးျဖစ္ေသာ Mefloquine (25mg/kg)+ Artesunate (12mg/kg) ေဆးျဖင့္ငွက္ဖ်ားလူနာအား ကုသေစခဲ့သည္။ ေဆး၀ါးမ်ားကို AZG မွအခမဲ့ ေထာက္ပ့ံျခင္းျဖစ္ျပီး အေျခခံက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားအားထိုသို႔ မွေဆးျဖင့္ကုသေပးမႈအတြက္ လူနာထံမွ ေငြက်ပ္၁၀၀ခန္႔သာ ကုသစရိတ္အျဖစ္ေတာင္းယူပါရန္ လမ္းညႊန္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။

AZG ကအေျခခံက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ား၏ ေဆးခန္းမ်ားသို႔ ငွက္ဖ်ားေဆးသာလွ်င္မက အဏုၾကည့္မွန္ေျပာင္း ႏွင့္ ဓာတ္ခြဲခန္းအေထာက္အကူူျပဳပစၥည္းမ်ား ဥပမာ – ဖန္ျပားခ်ပ္မ်ားကိုပါ ေပးအပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

AZG ကတင္းၾကပ္ေသာေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈမႈစနစ္ကိုေတာ့က်င့္သံုးေၾကာင္း၊၄င္းမွာ ေဆးခန္းသို႔လာေရာက္ျပသ ေသာ လူနာမ်ား၏ အမည္၊လိပ္စာစသည္တို႔ကို မွတ္ပံုတင္စာရင္းသြင္းထားၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ထို႔ေနာက္ AZG မွ ၾကီးၾကပ္ သူမ်ားက က်ပန္းသေဘာမ်ိဳးျဖင့္ ေရြးခ်ယ္၍ ထိုလူနာမ်ားထံမွ တစ္ဦးထံသို႔ အိမ္အထိလိုက္ကာ စစ္ေဆး ေမးျမန္းေၾကာင္း ေဆးကုခအျဖစ္က်ပ္၁၀၀သာလွ်င္ေတာင္းျခင္းဟုတ္ မဟုတ္၊ ၄င္းပမာဏ ထက္ပို၍ ေပးခဲ့ ရျခင္းရွိမရွိစစ္ေဆး ေၾကာင္း၊ အကယ္၍ပိုေတာင္းပါက ထိုေဆးခန္းကို ေနာက္ထပ္ပံ့ပိုးမႈမျပဳလုပ္ေတာ့ဘဲ ရပ္ဆိုင္းေၾကာင္း၊ ထိုသတ္မွတ္လမ္းညႊန္ခ်က္ကို လိုက္နာသည့္ေဆးခန္းမ်ားကိုသာ ဆက္လက္ေထာက္ပ့ံခဲ့ ေၾကာင္းသိရသည္။

လူနာထံမွ ေသြးေဖာက္ယူျပီး အဏုၾကည့္မွန္ေျပာင္းေအာက္တြင္ စစ္ေဆးျခင္းအတြက္ အဏုၾကည့္မွန္ေျပာင္း ျဖင့္ ငွက္ဖ်ားပိုးရွိ၊မရွိ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္းနည္းႏွင့္ ၀န္ထမ္းမ်ားအား ေလ့က်င့္ေပးျခင္းကို AZG မွျပဳလုပ္ေပးခဲ့ ေၾကာင္းလည္းေျပာျပသည္။

ေဆးခန္း၃၀အနက္ အခ်ိဳ႕မွာက်န္းမာေရးဦးစီးဌာနလက္ေအာက္မွ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ေဆးခန္းမ်ားျဖစ္ျပီး အခ်ိဳ႕မွာ ပုဂၢလိကပိုင္ေဆးခန္းမ်ားျဖစ္သည္ဟုလည္း သိရပါသည္။

သိတာေလးေတြေျပာျပျပီးျပီဆိုေတာ့ ေအ့စ္ေရာဂါကိုပဲ အာရုံစိုက္မေနဘဲ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာလည္း အသက္ ေသဆံုးႏိုင္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္း သူငယ္ခ်င္းတို႔ သတိမူဖို႔ သိသမွ်ေလးေ၀မွ်လိုက္ပါတယ္။ ကဲ..ျခင္ေထာင္ ေထာင္ျပီးအိပ္ၾကေနာ္ သူငယ္ခ်င္းတို႔..။

Ref:

- ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာ၀န္အသင္း ငွက္ဖ်ားတိုက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္မွ ထုတ္ေ၀သည့္ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာစာေစာင္။