ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ျခင္း

ဆီးလမ္းေၾကာင္း စနစ္မွာပါ၀င္တဲ့ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးျပႊန္ႏွင့္ ဆီးအိမ္ စတဲ့ တစ္ေနရာရာမွာ ပိုး၀င္တာကို ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဆီးအိမ္နဲ႔ ဆီးအိမ္ေအာက္ပိုင္းက ဆီးျပႊန္မွာ ပိုး၀င္တာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တ့ဲ လူတိုင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ခံစားရတာမဟုတ္ေပမယ့္ အမ်ားစုမွာေတာ့ ေအာက္ပါလကၡဏာအခ်ဳိ႕ကိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာေတြဟာ လွ်ပ္တပ်က္ျဖစ္ေပၚလာတတ္ျပီး ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ကေတာ့
-ဆီးသြားခ်င္စိတ္ကို ထိန္းမရျခင္း
- ဆီးပူ ဆီးက်င္ျခင္း
- ပမာဏနည္းနည္းနွင့္ မၾကာခဏဆီးသြားျခင္း
-ဆီးတြင္း ေသြးပါျခင္း ၊ ဆီးနံ႔အလြန္ျပင္းျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ဆီးလမ္းေၾကာင္း တေလွ်ာက္ပိုး၀င္တ့ဲေနရာေပၚမူတည္ျပီး ျဖစ္ပြားနိုင္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့

ပိုး၀င္ျခင္းေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ေယာင္ျခင္း
-ေက်ာေအာင့္ျခင္း
-အျပင္းဖ်ားျခင္း
-ခ်မ္းတုန္ျခင္း
-ပ်ဳိ႕အန္ျခင္း
- မူးေ၀ျခင္း

ဆီးအိမ္ပိုး၀င္ျပီးေယာင္ျခင္း
-ဆီးစပ္ေနရာတြင္ နာက်င္ျခင္း
-ဆီးက်င္ျပီး မၾကာခဏ ဆီးသြားခ်င္ျခင္း
-အဖ်ားေသြးေငြ႕ေငြ႕ရွိျခင္း

ဆီးလမ္းေၾကာင္း ေယာင္ျခင္း
-ဆီးပူဆီးက်င္ျခင္းတို႔ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းမ်ား
ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ား ဆီးလမ္းေၾကာင္းအတြင္းသို႔ စတင္၀င္ေရာက္ျပီး ဆီးလမ္းေၾကာင္ထဲ၌ ပြားမ်ားၾကရာက ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းျဖစ္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးအိမ္ပိုး၀င္ျခင္းဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းမွာ က်က္စားေလ့ရွိတဲ့ အေကာင္တစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ Escherichia coli ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းကို ေယာင္ယမ္းေစတဲ့ အျခား ပိုးမႊားေတြကေတာ့ ကာလသားေရာဂါကိုျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ ganorrhonoes, clamydia နဲ႔ herpes simplex virus ေတြေၾကာင့္လည္း ပိုး၀င္ျခင္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုလူေတြမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း အျဖစ္မ်ားတတ္ပါသလဲ

၁။ အမ်ဳိးသမီးမ်ား
အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ ခႏၶာေဗဒဖဲြစည္းပံုအရ ဆီးလမ္းေၾကာင္းဟာ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ပိုတိုတာေၾကာင့္ ပိုးမႊားမ်ားဟာ ဆီးအိမ္ကို ေရာက္ဖို႔ လြယ္ကူတတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးထုရဲ့ ထက္၀က္ဟာ သူတို႔ရဲ့ဘ၀ တသက္တာမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းကို ခံစားရတတ္ျပီး တခ်ဳိ႕မွာေတာ့ အၾကိမ္တစ္ခါထက္မနည္း ေတြ႕ၾကံဳရတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

၂။ လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားသူမ်ား
လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားသူမ်ားမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းကို လႈံ႕ေဆာ္ျခင္း၊ ပိုးမႊားမွာ အလြယ္တကူ၀ယ္ေရာက္နိုင္ျခင္းတိုေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း အျဖစ္မ်ားတဲ့ပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာေတာ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ဖို႔ အခြင့္မ်ားတာဟာ ထင္ရွား တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

၃။ သေႏၶတားျခင္း
အမ်ဳိးသမီးကြန္ဒြန္တမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ သံုးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၊ သုတ္ပိုးေသေစတဲ့ေဆးမ်ား သံုးတဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း အျဖစ္မ်ားတတ္ပါတယ္။

၄။ ဇရာ ေသြးဆံုးျပီးအမ်ဳိးသမီးေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးေဟာ္မုန္းတမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ အီစထရိုဂ်င္ နည္းပါးလာတာေၾကာင့္ မိန္းမကိုယ္၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ဆီးအိမ္နံရံမ်ား ပါးလာျခင္း၊ ပြန္းပဲ့လြယ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းကို ပိုျဖစ္ေစပါတယ္။

၅။ ေက်ာက္ကပ္ တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း
ေက်ာက္ကပ္တြင္း ေက်ာက္တည္ျခင္း ႏွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းကို ပိတ္စို႔ေစေသာ အျခားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားဟာလည္း ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

၆။ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိနွင့္ အျခားနာတာရွည္ေရာဂါမ်ား
ဒီေရာဂါေတြဟာ ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို က်ဆင္းေစတာမို႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းကို ပိုမိုျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

၇။ ဆီးပိုက္မ်ား
ဆီးပိုက္မ်ားကို ၾကာရွည္စြာ သံုးစဲြရေသာ သူေတြမွာလည္း ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တဲြဆိုးက်ဳိးမ်ား
ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္မႈကို ထိေရာက္စြာကုမယ္ဆိုရင္ ေပ်ာက္ကင္းလြယ္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ေပမယ့္ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ထားမိတဲ့ခါ ေက်ာက္ကပ္အထိပိုး၀င္ျခင္း အဲဒီက တဆင့္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးသည္အထိ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားနဲ႔ ကေလးသူငယ္မ်ားမွာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကိုလစ္လ်ဴရႈမိျခင္း ၊ အျခားေရာဂါမ်ားနွင့္ အမွတ္မွားတတ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တဲြဆိုးက်ဳိးမ်ား ပိုမို ျဖစ္ပြားတာကို ပိုေတြ႕ရပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လမေစ့ဘဲ ေမြးတတ္ျခင္း၊ ကေလးေပါင္မျပည့္တတ္ျခင္းတို႔ကိုျဖစ္ဖို႔အခြင့္အလမ္းပိုမ်ား လာပါတယ္။

ေရာဂါရွာေဖြ စစ္ေဆးျခင္း
ေရာဂါလကၡာမ်ားကို ေသခ်ာေမးျမန္းျခင္း၊ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္းမ်ားဟာ အေရးၾကီးတဲ့အခန္းက႑က ပါ၀င္ပါတယ္။ ဆီးစစ္ျခင္း နွင့္ ဆီးပိုးေမြးျခင္း သင့္မွာအထက္ပါေရာဂါလကၡဏာမ်ားရွိျပီး သင့္ဆရာ၀န္က ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္မႈကို သံသယျဖစ္တဲ့အခါ ဆီးထဲမွာပါတဲ့ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ အျခားေသာ ဘက္တီးရီးယားေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ ေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွသံသယျဖစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆီးပိုးေမြးျခင္းကို လုပ္နိုင္ပါတယ္။ ဆီးစစ္ျခင္းအားျဖင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ရဲ့ဘယ္ေနရာမွာ ပိုး၀င္တယ္ဆိုတာကို ခဲြျခားသိနိုင္မွာမဟုတ္လုိ႔ သင့္ေ၀ဒနာ အေသးစိတ္ကို သင့္ဆရာ၀န္ကို ေသခ်ာေျပာျပဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။

ကုသနည္း
မျပင္းထန္တဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္မႈမ်ားကို ျပင္ပ လူနာအေနနဲ႔ကုသမႈခံယူနိုင္ျပီး ျပင္းထန္တဲ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္မႈမ်ား၊ ဒါမွမဟုတ္ အျခားေသာ နာတာရွည္ ေရာဂါရွိသူမ်ားနဲ႔ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားမွာေတာ့ ေဆးရံုတက္ျပီး ကုသမႈကို ခံယူဖို႔လိုေကာင္း လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့အတြက္ သင့္ဆရာ၀န္က Amoxicillin, Nitrofurantoin Ciprofloxacin Levofloxacin Sulfamethoxazole-trimethoprim စတဲ့ေဆးေတြနဲ႔ ဘက္တီးရီးယားအမ်ဳိးအစားေပၚမူတည္ျပီး ကုသေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ဟာ ေဆးေသာက္ျပီး ရက္အနည္းငယ္အတြင္း ေပ်ာက္ကင္းနို္င္ေပမယ့္ သင့္အေနနဲ႔ ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားတဲ့ရက္ျပည့္တဲ့အထိ ပိုးသတ္ေဆးကို ေသာက္သံုးသင့္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ သင့္ကိုယ္တြင္းက ဘက္တီးရီယားပိုးကို အျပီးတိုင္ရွင္းလင္းျပီး ျဖစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးက်င္ ဆီးေအာင့္ျခင္းအတြက္ အခ်ဳိ႕ေသာ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားက သင့္ကိုကူညီမွာျဖစ္ေပမယ့္ သင့္မွာရွိတဲ့အျခားေရာဂါေတြကို သင့္ဆရာ၀န္ကို ဖြင့္ေျပာတိုင္ပင္ဖို႔လည္း မေမ့သင့္ပါဘူးေလ။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းအတြက္ ေသာက္သံုးတဲ့အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး အခ်ဳိ႕ရဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့ ဆီးအေရာင္ ေျပာင္းတတ္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ သင္ဟာ ေသြးသားျပီးဆံုးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္ဆရာ၀န္က သင့္ရဲ့က်န္းမာေရးအေျခအေန နဲ႔ေဆးရဲ့ဆိုးက်ဳိးေတြကို ခ်င့္ခ်ိန္ျပီး အမ်ဳိးသမီးေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ အီစထရိုဂ်င္ကို ေပးျခင္းအားျဖင့္ သင့္ရဲ့ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္မႈအၾကိမ္ေရကို ေလ်ာ့က်ေေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

ထပ္ခါထပ္ခါ
အကယ္လို႔ သင့္မွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေ၀ဒနာကို ထပ္ခါထပ္ခါ ခံစားေနရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ဆရာ၀န္က ပိုးသတ္ေဆးကို ရက္အနည္းငယ္ပိုေသာက္ခိုင္းျခင္း ဒါမွမဟုတ္ သင္ခံစားေနရတ့ဲေ၀ဒနာ လကၡဏာေပၚမူတည္ျပီး ပိုးသတ္ေဆး ရက္တိုမ်ားကို ခ်ိန္ဆေသာက္ခိုင္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးပိုးစစ္တဲ့ တစ္ခါသံုး stick ေလးေတြကို အခုအခါ အလြယ္တကူရနိုင္ျပီး အဲဒါေတြကတဆင့္ အေတာ္ကို တိက်တဲ့အေျဖရနိုင္တာမို႔ သင့္မွာေရာဂါလကၡဏာ ခံစားရျပီဆိုရင္ အလြယ္တကူ စစ္နိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပိုးသတ္ေဆးကို သံုးစဲြသည္ျဖစ္ေစ သင့္ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း သံုးစဲြတာ ဟာ သင့္အတြက္ သင့္ေတာ္ စိတ္ခ်ရဆံုးပဲျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

အိမ္တြင္းေဆး
ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ေနတဲ့အခါ သင့္အေနနဲ႔ေဆးထိုးေဆးေသာက္တာေတြ အျပင္အိမ္တြင္းကုသနည္းအေနနဲ႔ ေ၀ဒနာ သက္သာေအာင္ လုပ္နိုင္တာေတြကေတာ့

၁။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ျခင္းဟာ ဘက္တီးရီးယားမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးျခင္းအားျဖင့္ သင့္ရဲ့ဆီးလမ္းေၾကာင္းကုိ သန္႔စင္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

၂။ ေကာ္ဖီနွင့္ အခ်ဥ္ဓါတ္ ေကာ္ဖီ၊ အရက္ေသစာ၊ ကိုကာကိုလာ အစရွိတဲ့ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ အခ်ဥ္ဓါတ္ပါတဲ့အခ်ဳိရည္မ်ားမၾကာခဏ ဆီးသြားေစတာမို႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီအရာေတြ အလြန္အမင္း ေသာက္သံုးျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္သင့္ပါတယ္။

၃။ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ေပးျခင္း ဆီးစပ္ေနရာမွာ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ဆီးအိမ္ေအာင့္ျခင္း၊ ေနမထိထိုင္မသာျဖစ္ျခင္းတို႔ကို ေလ်ာ့က်ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

ကာကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္းထက္ထိေရာက္ပါတယ္။
ေသာက္ေဆးထိုးေဆးအျပင္ လူေန မႈစတိုင္ေျပာင္းလဲေပးျခင္းဟာလည္း ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္မႈကို အထိုက္အေလွ်ာက္ ကာကြယ္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေလးေတြကေတာ့

၁။ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးပါ။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းဟာ ခႏၶာကိုယ္က အညစ္အေၾကးမွန္သမွ်ကို စြန္႔ပစ္ရာ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ျခင္း အထူးသျဖင့္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျခင္းဟာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းကို သန္႔စင္ေစျပီး ပိုး၀င္ျခင္းကို ကာကြယ္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အျခားေသာ လတ္ဆတ္တဲ့ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္မ်ားကိုလည္း သင့္မွာ အျခားက်န္းမာေရးျပသနာမရွိဘူးဆိုရင္ ေသာက္သံုးနိုင္ပါတယ္။

၂။ ေရအိမ္တက္တဲ့အခါ က်င္ၾကီးက်င္ငယ္သြားျပီးလို႔ သန္႔စင္တဲ့အခါ ခႏၶာကိုယ္အေရွ႕ပိုင္းမွ အေနာက္ဘက္ဆီသို႔ သန္႔စင္ျခင္းဟာ စအိုမွ ဘက္တီးရီးယားမ်ား ဆီးလမ္းေၾကာင္းဘက္သို႔ေရာက္လာနိုင္မႈကို ေလ်ာ့က်ေစတာမို႔ ေကာင္းတဲ့အက်င့္ေလး တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ေရအိမ္အျမန္သြားေပးပါ။
သင့္အေဖာ္နဲ႔ ကိစၥျပီးဆံုးတဲ့အခါ အလွ်င္အျမန္ဆီးသြားေပးျခင္းဟာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းကို အတန္အသင့္ ေလ်ာ့က်ေစပါမယ္။ ေရတစ္ခြက္ ေသာက္ျခင္းဟာလည္း ဘက္တီးရီးယားေတြကို အတန္အသင့္ရွင္းလင္းေပး တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

၄။ အမ်ဳိးသမီးသံုးပစၥည္းအခ်ဳိ႕
အခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ဳိးသမီးသံုး အေမြးအၾကိဳင္မ်ားနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးသံုးပစၥည္းအခ်ဳိ႕ဟာ ဆီးျပႊန္ကို လႈံ႕ေဆာ္ေပးတာေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းကို ပိုျဖစ္ေစပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးေလးဟာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းကို တေစ့တေစာင္း သိနိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္တာမို႔ စာဖတ္သူအေနနဲ႔ သတိထားသင့့္တဲ့အခ်က္ေတြကို သိရွိနိုင္မွာျဖစ္ျပီး သင့္ဆရာ၀န္ဆီကိုသြားတ့ဲအခါမွာလည္း သင့္အတြက္ ေမးစရာေမးခြန္းအခ်ဳိ႕ အဆင္သင့္ရွိေနျပီလို႔ ယူဆပါတယ္။ ေဆးပညာရဲ့ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္အတိုင္း ဘယ္စာအုပ္ဘယ္ ၀က္ဘ္ဆိုက္တ္ ကမွ သင့္ဆရာ၀န္နဲ႕ အစားထိုးနိုင္မွာမဟုတ္တာမို႔ သင့္ရဲ့မိသားစုဆရာ၀န္ ကို ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းဖြင့္ေျပာတိုင္ပင္ဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

မူရင္း
1. Mayoclinicstaff. http://www.mayoclinic.com/health/urinary-tract-infection/DS00286. Mayoclinic; 2008; Available from: http://www.mayoclinic.com/health/urinary-tract-infection/DS00286.