Coriander (နံနံပင္)

ပံုသဏၭာန္	:	အပင္-- တစ္ႏွစ္ခံ ပင္ငယ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ အျမင့္ တစ္ေပ ခန္႔ အထိ ရွိတတ္ၿပီး အၿမဲစိမ္း ပင္ျဖစ္သည္။ ပင္စည္လံုး အလြန္ ေသးငယ္၍ ေခ်ာေမြ႔သည္။ အရြက္--- အရြက္မ်ား လြန္စြာ ျဖာထြက္သည္။ ရြက္နား၀ိုက္ မ်ား အလြန္ဟိုက္ ကာ အ၀ိုက္ ၃ ခု သို႔မဟုတ္ ၃ ခု ထက္ ပို၍ ပါရွိ ၏ ။ အ၀ိုက္မ်ားသည္ အပ္ခ်ည္ ကဲ့သို႔ ကြဲျဖာေန သည္။ ရြက္ျပား အစိမ္း ေဖ်ာ့ေရာင္ ရွိသည္။ အပြင့္--- အလြန္ေသး ငယ္၍ အျဖဴေရာင္ ရွိသည္။ ထီးပံု ပန္းခိုင္မွ ပြင့္သည္။ အသီး--- ၫို၀ါေရာင္ ရွိ၍ လံုးသည္။ အက္ကြဲသီး ျဖစ္၍ အခန္း ေလးမ်ားတြင္ တစ္ဖက္လံုး တစ္ဖက္ခြက္ ေနေသာ အေစ့ေလး ပါရွိ၏ ။
အသံုးၿပဳႏုိင္သည္႔ အစိတ္အပိုင္းမ်ား	:	အေစ့။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေတြ႕ႏိုင္ေသာေနရာမ်ား	:	ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႔အျပား တြင္ေပါက္ေရာက္သည္။ ရာသီ အလိုက္ စိုက္ပ်ိဳး ပင္ျဖစ္သည္။ စိုက္ပ်ိဳးပံု- (က) စိုက္ခင္းေျမျပင္ျခင္း။ ။ အလ်ား ေပ ၂၀ ၊ အနံ ၄ေပ ရွိ စိုက္ခင္း ေဘာင္မ်ားကို ေျမေကာင္းစြာ မႈန္႔ညက္ေအာင္ ျပဳျပင္ရန္ လိုသည္။ ေျမအား ျပဳျပင္ၿပီး ေနာက္ ေနာက္ေခ်း ေျမေဆြး ရသေလာက္ ျဖင့္ ေရာေမႊရမည္။ (ခ) စုိက္ပ်ိဳျခင္း။ ။ ေပ ၂၀ ၊ ၄ ေပရွိ စိုက္ခင္း တစ္ေဘာင္ အတြက္ မ်ိဳးေစ့ တစ္က်ပ္သား ခန္႔ လိုသည္။ မစိုက္ပ်ိဳး မီ မ်ိဳးေစ့ မ်ားကို ေကာင္းစြာ ေျခာက္ေသြ႔ေစ ၿပီး ၇ရက္ခန္႔ ေရစိမ္၍ ေဖာက္ထားၿပီး မွ ႀကဲပက္ စိုက္ပ်ိဳး သင့္သည္။ အပင္ ထူလွ်င္ ၄ လက္မျခား ခန္႔ လက္ၾကားခြဲ ေပးသင့္သည္။ (ဂ) ေရစုပ္ျခင္း ။ ။ စိုက္ပ်ိဳး ၿပီး လွ်င္ ၿပီးခ်င္း ေကာက္ရိုးျဖင့္ စိုက္ေဘာင္အား ခပ္ပါးပါး ဖံုးအုပ္၍ ေရရႊဲရႊဲ ေလာင္းေပးရ မည္။ ေန႔စဥ္ မွန္မွန္ ေရေလာင္းေပး သင့္သည္။ (ဃ) ဆြတ္ခူးျခင္း။ ။ စိုက္ၿပီး ၄၅ ရက္မွ ရက္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ႏုတ္ယူ စားသံုးႏိုင္သည္။
အသံုး၀င္ပံု	:	အာနိသင္။ ။ ျမန္မာေဆး က်မ္းမ်ား အလိုအရ နံနံေစ့သည္ ဖန္ ၊ ခါး ၊ စပ္၏ ။ပူ၏ ။ေၾကက်က္က ခ်ိဳ၏ ။ ၀မ္းမီးကို ေတာက္ေစ၏ ။ အစာကို ေၾကက်က္ေစ၏ ။ ႏႈတ္ၿမိန္ေစ၏ ။ေသြး၊ ေလ ၊ သလိပ္ သံုးပါးကို ၿငိမ္းေစ၏ ။ အသံုးျပဳပံု- အေစ့ ၁။ နံနံေစ့အား ဆီးျဖဴသီး ႏွင့္ ညဦးမွ ေန၍ စိမ္းထားၿပီး နံနက္တြင္ စစ္၍ သၾကားခဲ ႏွင့္ ေရာေသာက္ေသာ္ ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ေပ်ာက္၏ ။ ၂ ။နံနံေစ့ကို ခ်င္းေျခာက္ႏွင့္ ေရာျပဳတ္ၿပီး အစာစား ၿပီး တိုင္း ေသာက္ပါက ၀မ္းမီး ေကာင္းလာေစသည္။ ၃ ။နံနံေစ့ကို သၾကားႏွင့္ ျပဳတ္ၿပီး အေအးခံ ၍ ဆန္ေဆး ရည္ႏွင့္ ေရာေသာက္ပါက မိန္းမမ်ား ကိုယ္၀န္တည္စ ျဖစ္ေသာ အန္ျခင္း ၊ပ်ိဳ႕ျခင္း ၊ ႏွလံုးနာျခင္း မ်ား ေပ်ာက္၏ ။ ၄ ။ နံနံေစ့ မႈန္႔ႏွင့္ သၾကားကို ေရာ၍ စားျခင္းျဖင့္ အပူေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အဆစ္အမ်က္ ကိုက္ခဲျခင္း မ်ား ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္၏ ။ ၅ ။ နံနံေစ့ကို ၀ါး၍ အရည္မ်ိဳ ခ်ပါက လည္ေခ်ာင္းနာ ျခင္း ေပ်ာက္ကင္းသည္။ ၆ ။ နံနံေစ့ကို ဆန္ေဆးရည္ တြင္စိမ္၍ သၾကားသင့္ ရံုေရာၿပီး တိုက္ပါက ကေလးမ်ား ေခ်ာင္းဆိုး ပန္းနာ ေပ်ာက္ကင္း၏ ။