« Back to Sent Mail Archive Report spam Delete Move to Inbox Labels More actions ‹ Newer 7 of 537 Older › Top Five Gmail Account Secur

လံုျခံဳမႈအဆင့္ ျမင့္မားတဲ့ စကား၀ွက္ေတြကို အသံုးျပဳျခင္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ တကိုယ္ေရ အခ်က္အလက္မ်ားကို အကာအကြယ္ေပးရာမွာ အေထာက္အကူျပဳသည့္ နည္းလမ္းေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကို သိရွိခဲ့ၾကျပီးပါျပီ။ ဒါေပမယ့္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ Gmail account ေတြကို ပိုမိုလံုျခံဳေစဖို႕ အတြက္ လုပ္စရာေတြ က်န္ေနပါေသးတယ္။

1. ျပန္ထြက္ရန္ မေမ့ပါႏွင့္ - Remember to Sign out

Gmail ကို အသံုးျပဳျပီးသည့္ အခါတိုင္း ျပန္ထြက္ (Sign out) ရန္ အထူးဂရုစိုက္ပါ။ ညာဘက္ အေပၚေထာင့္ရွိ "Sign out" ကို ႏွိပ္လိုက္ရံုပါ။ တကယ္လို႔ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာ သို႔မဟုတ္ အင္တာနက္ကေဖးမွ ကြန္ပ်ဴတာကို အသံုးျပဳေနတာဆိုရင္ ေနာက္ထပ္လုပ္စရာေတြ က်န္ပါေသးတယ္။ သံုးေနတဲ့ အင္တာနက္ၾကည့္ေဆာ့ဖ္၀ဲရဲ႕ Cache ကို ရွင္းလင္းျခင္း၊ (Internet Explorer မွာဆိုရင္ Clear All History)၊ Cookie မ်ားကို ရွင္းလင္းျခင္း စတဲ့ အလုပ္ေတြကို ဆက္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ အခု ကိုယ္သံုးေနတဲ့ကြန္ပ်ဴတာကို ေနာက္မွာ ဆက္သံုးတဲ့သူေတြ အေနက ကိုယ္ဘာေတြလုပ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာကို ေျခရမခံႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးတာနဲ႔ သံုးေနတဲ့ အင္တာနက္ၾကည့္ေဆာ့ဖ္၀ဲကို လံုး၀ ပိတ္လိုက္ပါ။

ကိုယ့္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတာ ဆိုရင္ေတာ့ ခဏတျဖဳတ္ အေ၀းကို ထြက္သြားတဲ့အခါမ်ဳိးေတြမွာ “စကား၀ွက္ခံထားတဲ့ Screen Saver” (Password protected Screen Saver) တစ္ခုနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာကို “ေသာ့ခတ္” (Lock) ထားခဲ့တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ Microsoft Windows, Apple, Linux စတဲ့ ဘယ္လို ကြန္ပ်ဴတာစနစ္မ်ဳိးကိုပဲ သံုးေနပါေစ ကၽြန္ေတာ္တို႔သံုးေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ ဖန္သားျပင္ (Computer Screen) ကို ခိုးေၾကာင္ခိုး၀ွက္ ၾကည့္တတ္တဲ့ (ၾကည့္ခ်င္တဲ့) သူေတြရဲ႕ မ်က္လံုးေတြ ေအာက္ကေန ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္း ေလ့လာ အသံုးခ်သင့္ပါတယ္။

တကယ္လို႔မ်ား Sign Out လုပ္ဖို႔ ေမ့ေနခဲ့တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ အျခားကြန္ပ်ဴတာ တစ္လံုးကေန Gmail ကို ျပန္ဖြင့္ပါ။ ျပီးေတာ့ Gmail ရဲ႕ Remote Sign Out feature ကို သံုးျပီး အျခားေနရာတစ္ခုမွာ ပြင့္ေကာင္း ပြင့္ေနႏိုင္တဲ့ သင့္ Gmail account အသံုးျပဳမႈ (Sessions) ေတြကို ပိတ္ပစ္လိုက္ပါ။

2. အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို အီးေမးပို႔မယ္ဆိုရင္ - Be Careful when you send Sensitive Information

သင့္ရဲ႕ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို အီးေမးလ္ကေန ပို႔ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အထူးသတိထားဖို႔ လိုပါတယ္။ သင္ပို႔လိုက္တဲ့ အီးေမးလ္တစ္ေစာင္မွာပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြဟာ ပို႔လိုက္ျပီးျပီ ဆိုတာနဲ႔ သင္ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ ေျပာျပီးသြားတဲ့ စကားတစ္ခြန္းအတြက္ “ၾကမ္းကၽြံရင္ ႏႈတ္လို႔ရ၊ စကားကၽြံရင္ ႏႈတ္လို႔မရ”
ဆိုတဲ့ စကားပံုလိုပါပဲ။ ၂၁ ရာစုမွာေတာ့

• “အီးေမးလ္ပို႔ျပီးရင္ အဲဒီ အီးေမးလ္ကို သင္ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရေတာ့ပါဘူး”။
  
• သင့္အီးေမးလ္ကို လက္ခံရတဲ့သူေတြက အဲဒီအီးေမးလ္မွာ ပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ဘာေတြလုပ္မလဲ ဆိုတာကို သင္မသိႏိုင္၊ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
  
• သင့္အီးေမးလ္ေတြကို
  
  • ေနာက္ထပ္ အျခားသူေတြဆီကို ဆက္လက္ေပးပို႔ ျဖန္႔ေ၀တာ (Forwarding Emails)၊
    
  • ဒါမွမဟုတ္ လူအမ်ားအသံုးျပဳတဲ့ ေနရာ (Public place) ေတြျဖစ္တဲ့ အြန္လိုင္း ဖိုရမ္ (Online forums) ေတြ၊ ဘေလာ့ခ္ (Blogs) ေတြမွာ ေရးတင္တာေတြ လုပ္လို႔ ရသြားပါျပီ။

တကယ္လို႔ သင္အီးေမးလ္ပို႔ထားတဲ့ သူေတြက သင္အရမ္းကို ယံုၾကည္ရ၊ စိတ္ခ်ရတဲ့သူေတြ ျဖစ္ေနမယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ -

• အဲဒီသူေတြရဲ႕ Email Account ေတြ အခိုးခံရတဲ့ အခါမ်ဳိး၊ ဒါမွမဟုတ္
  
• သူတို႔ ကြန္ပ်ဴတာေတြကို ဗိုင္းရပ္စ္ (Computer Virus) ထိသြားတဲ့ အခါမ်ဳိးေတြမွာ - သင့္ရဲ႕ လွ်ဳိ႕၀ွက္ထားရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြ ေပါက္ၾကားသြားႏိုင္ပါတယ္။ အင္တာနက္မွာ အဲဒီလို ျပႆနာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတာကို ျမင္ဖူး၊ ၾကားဖူးၾကပါမွာ။

အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္

• Credit Card နံပါတ္ေတြ၊ ဘဏ္စာရင္း နံပါတ္ေတြကို အီးေမးလ္ကေန ဘယ္ေတာ့မွ မပို႔သင့္ပါဘူး။
  
• တိုက္ရိုက္ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္ျပီးပို႔တဲ့နည္းလမ္း၊ ဒါမွမဟုတ္ လူျခင္းေတြ႕ျပီး ေျပာတဲ့နည္းလမ္း ေတြကိုပဲ သံုးသင့္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ အေရးအၾကီးဆံုး အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ -

• သင့္ရဲ႕ စကား၀ွက္ေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ သူမ်ားကို မေပးပါနဲ႔။
  
• ယခုအခ်ိန္မွာ အရင္းႏွီးဆံုးဆိုတဲ့သူေတာင္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အမုန္းဆံုးသူေတြ ခ်က္ခ်င္း ျဖစ္သြားႏိုင္တာမို႔ ကိုယ့္စကား၀ွက္ကို ဘယ္သူ႔မွ မေပးတာ အေကာင္းဆံုးပါ။
  
• ကိုယ္ကလည္း သူမ်ားဆီက စကား၀ွက္ကို မေတာင္းမိဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။
  
• Google ကလည္း သင့္ဆီကေန - သင့္ရဲ႕ စကား၀ွက္ (Password)၊
  
• သင့္ရဲ႕ Social Security Number နဲ႕
  
• အျခားေသာ တကိုယ္ေရ အခ်က္အလက္ (Personal Information) ေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ - ေတာင္းမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
  
• အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို အီးေမးလ္ကေန ဘယ္ေတာ့မွ မပို႔တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

3. အျမဲတမ္း ပံုဖ်က္ပါ - Enable "Always use HTTPS"

သင့္အေနနဲ႕ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာတစ္ခုကို ၾကည့္တဲ့အခါတိုင္း သင့္ကြန္ပ်ဴတာဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို အင္တာနက္ ကေနတစ္ဆင့္ ေပးပို႔/လက္ခံဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲလို ေပးပို႔/လက္ခံၾကတဲ့အခါ အခ်က္အလက္ေတြကို “ပံုဖ်က္” (Encrypt) ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အခါမ်ဳိးေတြမွာ HTTPS ကို အသံုးျပဳပါတယ္။ သာမန္ အသံုးျပဳေနၾက HTTP ကို မသံုးေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ သင့္ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ Gmail အသံုးျပဳတဲ့အခါ အင္တာနက္ၾကည့္ေဆာ့ဖ္၀ဲရဲ႕ လိပ္စာေနရာ (Address bar) မွာ HTTPS ကို သံုးထား/မထား စစ္ေဆးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

HTTPS ကို သံုးထားတဲ့ အတြက္ သင့္ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ Gmail ဆာဗာမ်ားၾကားမွာ ရွိတဲ့ ဆက္သြယ္မႈဟာ ပံုဖ်က္ (Encrypt) ထားျပီးသား ျဖစ္ေနပါျပီ။ HTTPS ကို Gmail ရဲ႕ Login စာမ်က္ႏွာမွာ သံုးထားတာ သင္ေတြ႔ရမွာပါ။ ဒါ့အျပင္ Gmail session တစ္ခုလံုးကိုလည္း HTTPS နဲ႔ အကာအကြယ္ လုပ္ထားခ်င္ရင္ Settings ထဲက General ေအာက္မွာ "Always use HTTPS" ကို ေရြးထားလို႔ ရပါတယ္။ HTTPS ေၾကာင့္ သင့္ရဲ႕ အီးေမးလ္ဟာ ပိုျပီးေတာ့ ေႏွးသြားမွာေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။ အဲဒီအတြက္ သင့္အတြက္ အဆင္အေျပဆံုး ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈကို သင္ကိုယ္တိုင္ပဲ လုပ္တာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ လံုျခံဳမႈ အထူးလိုအပ္ရင္ HTTPS ကိုသံုးတာ အေကာင္းဆံုးပါ။

4. အီးေမးလ္ႏွင့္အတူ ပါလာသည့္ဖိုင္မ်ားကို သတိထား - Be wary of unexpected attachments

ဗိုင္းရပ္စ္ (Virus) မ်ားႏွင့္ အျခားအႏၱရာယ္ရွိသည့္ အရာမ်ား (Malware) မ်ားမွ ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ အတြက္

• သင့္ထံသို႔ အီးေမးလ္ႏွင့္အတူ တြဲဖက္ ေရာက္ရွိလာသည့္ ဖိုင္မ်ား (Email attachment files) ကို Gmail က စစ္ေဆးေပးထား ျပီးပါျပီ။
  
• သင္ကိုယ္တိုင္ ဖြင့္ၾကည့္ေတာ့မယ့္ အခ်ိန္တိုင္းမွာလည္း ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ထပ္မံ စစ္ေဆးေပးပါတယ္။
  
• ထို႔အတူပဲ သင္က အီးေမးလ္နဲ႔အတုူ တြဲဖက္ ေပးပို႔လိုက္တဲ့ဖိုင္ေတြကိုလည္း Gmail က စစ္ေဆးပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အျပည့္အ၀ စိတ္ခ်ရတဲ့ လံုျခံဳေရး စနစ္ဆိုတာ မရွိတဲ့အတြက္၊ တကယ္လို႔မ်ား

• သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ေယာက္ဆီက အီးေမးလ္နဲ႔အတူ ပါလာတဲ့ ဖိုင္တစ္ခုမွာ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ ဖိုင္တစ္ခုခုမ်ား ပါရွိလာခဲ့မယ္ ဆိုရင္၊
  
• အဲဒီဖိုင္ကို ကိုယ္တိုင္ မဖြင့္ခင္မွာ - ဘာဖိုင္ေတြ ပို႔လိုက္တာလဲဆိုတာ ပို႔လိုက္တဲ့သူ အရင္ျပန္ေမးဖို႔ - သတိရွိရပါမယ္။
  
• ပို႔လိုက္တဲ့ ဖိုင္ကိုလည္း စိတ္မခ်ဘူး၊ ပို႔လိုက္တဲ့သူကိုလည္း မသိဘူး၊ ေမးလ္ကလည္း တဆင့္ေရာက္လာတာမ်ဳိး (Forward Mail) ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီေမးလ္ကို တစ္ခါတည္း “ဖ်က္” (Delete) လုပ္လိုက္တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

5. Account Recory Information ကို အျမဲတမ္း Update လုပ္ပါ

သင့္ Gmail Password ကို ေမ့သြားသည့္အခါ၊ သို႔မဟုတ္ တစ္ေယာက္ေယာက္က သင္မသိဘဲ သင့္ Gmail Account ကို အသံုးျပဳခြင့္ ရသြားသည့္ အခါမ်ားမွာ - သင္ရဲ႕ Account Recovery Information က အကူအညီေပးႏိုင္ ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သင့္ Gmail Account ႏွင့္သက္ဆိုင္တဲ့ Recovery Information မ်ားကို အျမဲတမ္း Up-to-date ျဖစ္ေနေအာင္ လုပ္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။

• Gmail မွာ Account Recovery လုပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။
  
• Gmail user တိုင္းဟာ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ားနဲ႔ အေျဖမ်ားကို မျဖစ္မေန ေျဖၾကရပါတယ္။
  
• အဲလို ေရြးတဲ့အခါမွာ - သင့္အတြက္ မွတ္ရ အလြယ္ဆံုးနဲ႔ အျခားသူေတြ အတြက္ ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္ဖို႔ ၊ စံုစမ္းသိရွိဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ ေမးခြန္းနဲ႔အေျဖ - မ်ဳိးကို ေရြးတတ္ဖို႕လည္း လိုပါမယ္။
  
• "What is my favorite color?" ဆိုတဲ့ သင့္အေၾကာင္းသိတဲ့ အခ်ဳိ႕သူေတြ အတြက္ အလြယ္တကူ ခန္႔မွန္းလို႔ရႏိုင္တဲ့ ေမးခြန္းနဲ႔ အေျဖမ်ဳိးကိုေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မေရြးသင့္၊ မသံုးသင့္ပါဘူး။

ေနာက္ထပ္ Gmail က ဖန္တီးေပးထားတဲ့ Recovery လုပ္ႏိုင္တဲ့ နည္လမ္းေတြကေတာ့ Secondary Email Address နဲ႔ သင့္ရဲ႕ မိုဘိုင္း တယ္လီဖုန္းနံပါတ္ (Mobile Phone Number) ကို Gmail မွာ ေပးထားျခင္းပါ။ မေတာ္တဆ စကား၀ွက္ေမ့သြားတဲ့ အခါေတြမွာ အဲဒီ အီေမးလ္လိပ္စာေတြနဲ႔ ဖုန္းေတြကေနတဆင့္ စကား၀ွက္ကို အသစ္ျပန္သတ္မွတ္ႏိုင္တဲ့ (Password Reset) လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုကို Gmail က သင့္ဆီကို ျပန္ပို႔ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သင္သာ အဓိက အေရးအၾကီးဆံုး - You are the most Important Person

လူတိုင္းလူတိုင္းအတြက္ တကိုယ္ေရလံုျခံဳမႈ (Personal Security) ဟာ အရမ္းအေရးၾကီးပါတယ္။ အင္တာနက္သံုးရင္ အြန္လိုင္း လံုျခံဳမႈ (Online Security) ကလည္း အေရးၾကီးပါတယ္။ ယခုေခတ္မွာ လူတစ္ေယာက္ကို ယံုၾကည္ေအာင္ အယံုသြင္း၊ အငိုက္ဖမ္း၊ လွည့္စားနည္းေတြက အြန္လိုင္းမွာေရာ၊ အျပင္ဘက္မွာပါ အမ်ဳိးအစား စံုလင္မ်ားျပားလြန္းလွတာမို႔ အရာရာတိုင္းကို သတိထားဖို႔အတြက္ သင့္မွာတာ၀န္ရွိပါတယ္။ သင့္ရဲ႕ လံုျခံဳမႈအတြက္ အေရးအၾကီးဆံုးသူ၊ တာ၀န္အရွိဆံုးသူ ကေတာ့ သင္ကိုယ္တိုင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (You are the most Important and Responsible person for your Online/Off-line security.)