ျမန္မာႏိုင္ငံ သစ္သီးမ်ား

သရက္ သေဘာၤႏွင့္ အေပါင္းအပါမ်ား။

အသီးမ်ား အေၾကာင္းေရးရ သည္မွာဥပမာ ပန္းမါလ္ႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အေၾကာင္းေရးသည္ ႏွင့္အထူးလွပါ။ အသီးအပြင့္ အရြက္အျပင္ယင္းတို႕၏ ရုကၡေဗဒ ဆိုင္ရာျခင္းရာ ေဖၚျပရုံမွ်ႏွင့္လည္း ကန္႕သတ္မအားႏုိင္ပါ။ ယင္းအသီးသီး အပင္ အႏြယ္ စသည္တို႕ကအေၾကာင္း ပါလာရမည့္အျပင္ လကၡဏာ ရသသာမက အသံုးခ် အသံုး၀င္ပံုကို မီးဖိုေခ်ာင္ ဘုရားစင္ ႏွင့္ ဘယေဆး အာနိသင္ပါ၀င္မွ ဖတ္ရမွာ မျငီးေငြ႕မည့္အျပင္ ဟိုတစသည္တစ ႏွင့္ ဆက္စပ္မရလည္း မျဖစ္ႏိုင္ပါမည္။ ျမန္မာျပည္၌ ငွက္ေပ်ာ ႏွင့္ အုန္းပင္မ်ား ေပါက္ေရာက္၍ ငွက္ေပ်ာက အ၀ါမ်ားျပီး အေကာက္အေတြ႕ရွိ လ်က္ အုန္းသီးက်ေတာ့ အတြင္းသားက ၀ိုင္း၀ိုင္းႏွင့္္ ညိုညို ေရးျပရုံျဖင့္ဖတ္သူ႕အတြက္မည္သည့္ အက်ိဳးရႏိုင္ပံုအကယ္၍ မ်ားအထက္ ေဖၚျပခ်က္သေဘာမ ကိုက္ညီလွ်င္ စာေရးသူကို ေျပာျပႏိုင္ပါသလား။ ဆိုလိုသည္ကို သိအံ့ထင္ပါသည္။

ဒါေၾကာင့္လည္း အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သစ္သီးတို႔အေၾကာင္း အၾကမ္းအား ျဖင့္ထိုသည္တို႕ထက္ ပို၍သိလာ ေအာင္ရသည့္ အခြင့္အေရး အသံုးျပဳၾကပါစို႕လား။ ရာသီအလိုက္ေရာ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးပါ တဆက္တည္း ပ်ိုဳးႏိုင္ စိုက္ႏိုင္ ရိတ္သိမ္း ဆြတ္ခူးႏိုင္ဖို႕ အခြင့္အေရးေပး ထားသလို ရာသီဥတုတို႕၏ အက်ိဳး ေက်းဇူးရင္းမွာ အပူႏွင့္ သမပိုင္းေဒသ တြင္ခြတည္ေန ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ စြတ္စိုထိုင္မိႈင္း၍ ပူေႏြးရာမွ အစ တခါတရံပူလွသည့္ အရွိန္ဂုဏ္သတၱိတို႕ေၾကာင့္ အသီးမ်ိဳးစံုအဖံုဖံုမွာ အမ်ားအျပား ျဖစ္ထြန္းၾကပါသည္။

ျမန္မာသစ္သီးမ်ား ေျပာလွ်င္ ရာသီအလိုက္ ႏွင့္ ႏွစ္လံုးေပါက္အသီးတို႕ အေၾကာင္း သာမက ကမာၻအလိုက္ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည့္ အသီးမ်ား ဥပမာ ပန္းသီး ၊ စပ်စ္သီး ၊ စေတာ္ဗယ္ရီ ၊ သရက္ ၊ သေဘၤာ ၊ ငွက္ေပ်ာ တို႕ကိုပါ အခ်ိဳ႕ေဒသထြက္ အခ်ိဳက အလားတူ အပူ ႏွင့္ သမပိုင္းဇံုအျခား ႏိုင္ငံတို႔၌ စိုက္ၾကသည့္ အသီးတို႕ အေၾကာင္းလည္း ပါၾကရမည္။

တနည္းဆိုရေသာ္ ပန္းသီး ၊ စပ်စ္ ၊ စေတာ္ဗယ္ရီ တို႔မွာ အပူပိုင္းမဟုတ္ သမပိုင္းအသီးမ်ား ျဖစ္ၾက၍ အပူရွိန္ သုညေအာက္ ဆယ္ဆီယပ္ ၃၂ ဖာရင္ဟိုက္ေအာက္ မွာၾကာၾကာရာသီ မရွိလွ်င္သိပ္မျဖစ္ႏိုင္။ ဆိုလိုသည္က အသင့္သင့္ အာဟာရကို ေရသြင္း ေရထုတ္ကေကာင္း အစိုအစြတ္စြတ္ ဓါတ္ကလည္း သင့္ေနရာ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန ေကာင္း၍ အပင္အႏြယ သို႔မဟုတ္ အပြင့္တို႔ဖံြ႔ျဖိဳး ျဖစ္ထြန္းႏိုင္ပါသည္။

အပင္ႏွင့္အႏြယ္ တို႔သည္ ယင္းတို႔ႏွင့္ သဟဇာတမျဖစ္ရာ၌ လည္းျဖစ္ထြန္း ေစႏိုင္ပါသည္။ ထိုအတြက္ေတာ့ ကိုင္းပြား သို႔မဟုတ္ ၀တ္မႈံကူး ပြင့္ဖူးစသည္ျဖင့္ ကယ္ကထ ရွည္ရွည္ၾကာၾကာခံ တဆင့္ဆင္ ့လုပ္ယူရန္ ေတာ့လိုပါသည္။ သို႕ေသာ္ မူလဗီဇပါ အရည္အေသြး အျပည့္အ၀ရဖို႔ေတာ့ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၾကပါ။ ထို႕ေၾကာင့္အရြယ္ အေရာင္ အနံ႔အရသာ အခ်ိဳအရည္ရႊမ္း စိုမစို စသည္တို႔ျဖင့္ ယင္းတို႔ ဇာတိမဟုတ္သည့္ ေနရာမွာ ၀ါ အပူပုိင္းစံု မဟုတ္ရာ သင္းတို႕ရပ္ေျမမွာ ထိုသစ္သီးတို႔မည္သို႔ပင္ျပဳစုေစကာမူ ၊ အဆင့္အျပည့္ မီွလာဖို႕မေမွ်ာ္ေစလိုပါ။ ေျမာက္ဥေရာပ ၊ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ ၏ေျမာက္ပိုင္းမွာ အပူသို႕မဟုတ္သမပိုင္းဇံု တို႔တြင္ သီးျဖစ္သည့္ ငွက္ေပ်ာ ၊ သရက္ ႏွင့္ သေဘၤာသီးမ်ား စိုက္၍ ရဖူးပါသလား။ ဆိုလိုသည္ကို သိမည္ထင္ပါအံ့။

မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ ယင္းတို႔အေၾကာင္း သိပ္မေျပာေတာ့ဘဲ ဤေဆာင္းပါး တြင္အပိုင္း ဇံုဇာတိမဟုတ္ေသာ အသီးမ်ားအေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ပ်ိဳး ေထာင္ျပဳစုစိုက္ပ်ိဳးမႈ လုပ္ၾကသမွ်ထည့္ သြင္းေဖၚျပသြားမည့္ အျပင္လူႏွင့္ သဘာ၀မည္သို႔ ေပါင္းစပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပံု ဥပမာ ႏွစ္သက္ရာအသီးအစ မိႏွင့္ဘ တို႔ကိုေပါင္းစပ္ေစျခင္း သို႔မဟုတ္စံမွီမ်ိဳးက်င္း အက်ိဳးရွိဖို႔ထိမ္းျမန္း ေပးျခင္းတို႔ျဖင့္ အံ့ဖြယ္ထူးကဲျခင္း ရာရသာသဘာ၀ရလာၾကပံု တို႔တိုေဖၚျပသြားမည္။ ယင္းတို႔အျဖစ္မည္။ ယင္းတို႔ အျဖစ္မည္သူတို႕က အသစ္သိခဲ့ၾကပါသလဲ။

မိမိတို႔ကိုယ္၌က ကူညီ ႏိုင္ယံုသာတတ္သည့္ အခ်က္တို႔ကိုသဘာ၀ၾကီး ကျဖည့္ဆည္းေပး ဖို႔အဓမၼလုပ္မရပါ။ သူတို႔ ဇာတိမွာေလာက္ မေကာင္းလွ သည့္ယင္း အပိုင္းဇံုမဟုတ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာစိုက ္သမွ်ျဖစ္သမွ်အတြက္ ျမန္မာတို႕ ကိုျပစ္တင္မေစာသင့္ပါ။ သို႔ကလိုအမွန္ ေျပာရသည့္ မိမိကိုလည္း အျပစ္ မဆိုသင့္ပါ။ ယင္းအျဖစ္ တို႔မွာသဘာ၀ ကိစၥသာျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဤအရာ တြင္မတတ္ႏိုင္ပါ။ စာေရးသူကေတာ့ ယထာဘူက်က် တင္ျပသြား မည္ျဖစ္ပါသည္။

ပန္းသီးစသည္ ျဖင့္ေရွ႕ကေဖၚျပအသီးတို႔မွာ အျခားႏိုင္ငံမွာေလာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မစံြၾကပါ။ ဥပမာ ဥေရာပ (သို႔မဟုတ္) ေျမာက္အေမရိက မွလာၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရာက္ႏိုင္ငံျခား ဧည့္သည္ တို႔မွာေကာင္း လည္းေကာင္း မ်ားလည္းမ်ားသည္။ ယင္းအသီးမ်ိဳး သူတို႔ႏိုင္ငံ အသီးသီး၌ ရွိၾကျပီးမို႔ျပသနာ ျဖစ္စရာမလိုပါ။ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ ့သူတို႕ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ေရာက္သည္ ၾကသည္မွာ ထိုအသီးမ်ိဳးစား သို႕မဟုတ္ ယင္းတို႕ကို သူ႕ႏိုင္ငံသူ႕ျခံအတြင္း သူတို႕စိုက္ပ်ိဳးထား ၾကျခင္းသာျဖစ္၍ ယင္းတို႔လာၾကျခင္းက ယင္းအသီးတို႔ကို ျမန္မာျပည္၌ မစားၾကျခင္းက လည္း အားနာရွက္ဖြယ္ မဟုတ္ပါေပ။ တကယ္ေတာ့ မစားၾကလွ်င္ တကယ္အံ့ၾသေလာက္သည့္ အရာအခ်ိဳ႕ကိုသူတို႕လက္လြတ္မည္သာျဖစ္သည္။

သရက္သီးစသျဖင့္ ေနာက္ပိုင္းက ေဖၚျပအသီးတို႔မွာမူ ျမန္မာႏိုင္ငံကကမ္း လွမ္းစရာအမ်ား ၾကီးရွိ၍ တကယ္ပင္မွတ္ေလာက္ သားေလာက္ျဖစ္ပါမည္။ သတိရေစခ်င္သည္က ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ရႏိုင္သည့္ ့္သစ္သီးတို႕ အေၾကာင္းေျပာေန ျခင္းမဟုတ္ပါ။ ဖံြ႕ျဖိဳး ျပီးႏိုင္ငံမ်ားမွာ သစ္သီးမ်ိဳးစံု အကုန္စင္နီးနီးရႏို္င္သည္ ကားမွန္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႕တြင္မရွိႏိုင္သည္ အထူးအဆန္း သစ္သီးမ်ားကိုလည္း ထိုအရပ္တို႔တြင္ ရႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလို အပူပိုင္းဇံု သီးမ်ားေဖၚျပပါအရပ္ တို႔၌ ရႏိုင္ေပမယ့္ ယင္းအသီးတို႔ စိုက္ပ်ိဳးေပါက္ ေရာက္ျခင္းေတာ့မရွိပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံက သစ္သီးမ်ား အေၾကာင္းေျပာၾကရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အဆက္စပ္ဆံုးႏိုင္ငံႏွင့္ အပင္ေပၚတြင္ မွည့္အျခံဳေပၚမွရ ပင္ရင္းကဆြတ္ ယူႏိုင္သမွ်သာျဖစ္ျပီး လူလုပ္ယူသည့္အျခားႏွင့္ေစ်းစင္ တင္လုိက္ သည့္အသီး ၀ါ အေအးခန္းကထုတ္ အထုပ္ ေသတၱာတြင္း မူရင္းမွာထက္ ျပင္ပႏိုင္ငံတို႔မွာ စားဖို႔အေ၀းေရာက္ ေအာင္ပို႔ႏိုင္ၾကမည့္ သီးမ်ားအေၾကာင္း မဟုတ္ပါ။ တနည္းဆိုရေသာ္ မမွည့္ခင္ကဆြတ္ ပိုမွည့္သင့္သည္ထက္ မွည့္မသြားဖို႔ ႏွင့္ ဆိုင္ေပၚတင္ျပ သည့္အခါ ၾကည့္လွဖို႔လုပ္ ထားသည့္အသီးမ်ား အေၾကာင္းမဟုတ္ပါ။ အမွန္မွာ အသီးတို႔ကို စိုက္သူေတာင္ သူမိလကၡဳတို႔မွ ေ၀လွရာအခ်ိန္ၾကာမွ ေရာက္ႏိုင္ရာႏိုင္ငံျခား ေစ်းစင္မ်ားေပၚ ေနာက္ဆံုးေရာင္းခ် လိုက္ဖို႔ထုပ္ပိုးသယ္ပုိးနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ယ ေန႔ဆုိလွ်င္ အျမန္ဆံုး ေ၀းေ၀းလံလံ တင္ပို႔ေရာင္းခ် ေနၾကပါသည္။ ယင္းအသီးတို႔မွာ ေနာက္ဆံုးေရာင္းမည့္ အရပ္အသီးသီးတို႔ ေရာင္းခ်ိန္ကပ္လွ်က္ သို႔မဟုတ္ ေရာက္လွ်င္ ေရာင္းခ်င္းမဆိုင္းမတြ မွည့္ၾကဖို႔ ၂ ဖက္ ၂၀လုိအပ္ၾကပါသည္။ ဤအတြက္ အလ်င္အဟုန္ ႏွင့္အျပင္အဆင္ အထုပ္အပိုးအသိမ္း အစဲကလည္း ဒလစပ္မျပတ္ကြက္ တည့္လုပ္ျဖည့္ေပး ရပါသည္။ သို႕ျဖင့္ ဆြတ္ခူးခ်ိန္ တကယ္တန္မတန္ မတတ္ႏိုင္ပါ အခ်ိန္ကိုက္ ေအာင္ဆြတ္ခ်ဴ ထုတ္ပိုးတင္ ပို႔ၾက ရသည္ ကလုိအပ္ခ်က္ျဖစ္ေန သည္။ သို႕ကလုိ လုပ္ရခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အေရာင္အဆင္း အနံ႕တျဖာ အသီးအေနအထား အသားအခြံအေစ့ တို႔တြင္ျပကေတာ့ သဘာ၀အေန အထားႏွင့္ အမ်ားၾကီး ႏိုင္ငံျခားအရာက္ ၌ျခားနားကုန္ ၾကပါေတာ့သည္။

ဤအျခင္းအရာ မ်ားေၾကာင့္သစ္သီးစား ရသည္မွာ တကယ္ေတာ့အရသာ အာဟာရအျပင္အဆင္ အေနအထားခံစားရခ်က္ အဖက္ဖက္ျခားနား ကုန္ေတာ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုလွ်င ္ဤအျခင္းအရာ အားလံုး အျပည့္ႏိုင္ဆံုးျဖစ္ပါသည္။

ယင္းအသီးတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေပါက္ၾကလို႔အကယ္၍ မ်ားအပူပိုင္းႏွင့္ သမပိုင္းဇံုအသီးတို႔ကို တရင္းတႏွီး သိၾကားလုိက္စားရွာ မီွးသံုးေဆာင္လိုလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသာလွ်င္ အလိုျဖည့္ႏိုင္ရာျဖစ္၏။ အဂၤလိပ္က ဗ်ည္းအလိုက္ စလုိက္ၾကစို႕ ဆိုလွ်င္ ၾသဇာသီး မွသည္ဇီးသီးအဆံုး အရသာအစံုကို အာရံုခံစားႏိုင္ေသာ္လည္း လူတိုင္းကအသီးတိုင္း ကိုၾကိဳက္ၾက သည္မဟုတ္ ဆိုသည္ အခ်က္ကိုလည္း ထည့္တြက္ ရေပးဦးမည္။ အထူးသျဖင ဒူးရင္းသီးဆိုပါစို႕ ေနာက္ပိႏၷဲသီးလည္း ျဖစ္ႏို္င္ေသးသည္မွာ ေဒသ လူအမ်ားကအမ်ား အစားၾကိဳက္ၾကျငားလည္း ယင္းအသီးတို႔ အနံ႔စူးရွ ထက္ျမက္လြန္းလွ၍ မခံႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ျပီး မျမတ္ႏိုးၾကပါ။ အနံ႕အသက္အတန္ ငယ္ယာဥ္ပါးလာမွ စားေကာင္း စားၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ လူတိုင္းအတြက္ တစ္ခုခုေတာ့ရမွာေတာ့ ဟုလည္း တထစ္ခ်မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ အျခားအပူပိုင္းဇံုႏိုင္ငံတြင္ ေပါက္ေရာက္ ၾကသည့္အသီး တို႔ႏွင့္စာလွ်င္ျမန္မာႏိုင္ငံထြက္ အေကာင္းဆံုးပါဟုဆိုရမည္သာ။

ကဲ ခုဆိုစာဖတ္သူ စိတ္ပါပါက ျမန္မာ့သီးခင္း ဆင္းၾကည့္ၾကပါစို႕။ အစမွ အဆံုးပါဖို႕ ေတာ့လုိသည္။ ၾကာေတာ့ၾကာမည္။ သို႕ေသာ္ျငားလည္း ျငီးစရာေတာ့မပါပါ။ ကဲ မတ္မတ္ထို္္င္ ခါးပတ္ တင္းျပီးဆင္းၾက ပါစို႕။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အပူပိုင္းဇံု မဟုတ္သည့္ အသီးစိုက္ရာ သီးခင္းတို႔မွာ ပန္းသီး စပ်စ္ ႏွင့္ စေတာ္ဗယ္ရီ တို႕ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ဇာတိ ဟုတ္ဟုတ္ မဟုတ္ဟုတ္ အပူပိုင္း ဇံုအသီး ျမန္မာႏိုင္ငံသီး သမွ်ၾကီးသမမွာ အခ်ိန္ရသာသည္ႏွင့္ အမွ် ဇာတိဘ၀ က်ကုန္ၾက၍ တႏွစ္လံုးသီးသည့္ ဥပမာ ငွက္ေပ်ာ ၊ သေဘၤာ ၊ ေရွာက္၊ သံပုရာ ၊ သံပုရာခ်ိဳ ၊ ဂရိပ္ဖရုေခၚ ပန္း ေရွာက္သီး ၊ သလဲသစ္ေတာသီး ၊ အုန္းသီး ႏွင့္ သဖန္း ကတြတ္သီး တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဤအသီး က႑၌ ရာသီအလုိက္ အသီးတို႕မွာ သရက္ႏွင့္ ပိႏၷဲ ၊ ဒူးရင္း ၊ မင္းဂြတ္သီး ၊ မာလကာသီး ၊ နာနတ္ ၊လိေမၼာ္ ၊ ႏွင့္ ဖရဲစသည္တို႔ ပါ၀င္ၾကသည္။

ပန္းသီးႏွင့္စ ၾကရမည္။ ျမန္မာ့ဇာတိ မဟုတ္ေသာ္ျငား ျဗိတိသွ်ေခတ္ ကတည္းက စစိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ထြက္သမွ် ေဒသသံုးပင္ မေလာက္ငွ၍ ႏိုင္ငံျခား တင္သြင္းခဲ့ရ၏။ ျမန္မာ့ပန္းသီး အရသာၾကီးသည္ ဟုဆိုသည္။ တရုတ္ျပည္ ကသြင္းရသမွ် သိပ္မေကာင္းလွ။ ၾကီးပံုရေသာ္လည္း အရသာနဲ႕ အသားအခ်ိဳတြင္ လည္းေကာင္း အရည္ရႊမ္း ရာတြင္ လည္းေကာင္း ေရးျပေလာက္ေအာင္ အစံြသည့္အျပင္ ေစ်းကလည္းၾကီးေသးသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း၌ အစိုက္မ်ား၏။ ရွမ္းျပည္ေတာင္ေျခ အျမင့္ေပ ၃၅၁၀ မီတာ ၁၀၇၀ ၀ယ္ ဥေရာပနဲ႔ တူေသာ အႏုစား ရာသီတြင္ ျဖစ္ျမဲ သမပိုင္းထက္ အပူခ်ိန္က နိမ့္ရာ တို႔၌ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အရြယ္အနံ႕အသား ႏွင့္ အဆင္းတို႕၌ အေနာက္ႏိုင္ငံစိုက္ခင္း ထြက္တို႕ေလာက္ အရည္အေသြးမမီွသည္မွာ ေဒသထြက္တို႔က အရသာ အရသာမရွိ လွ အရည္မရႊမ္း သည့္အျပင္ အခ်ိဳလည္းေပါ့၏။ ဇီ၀ဓါတ္ပါ၀င္ရာ၌ လည္းဥေရာပသီး တို႔ေလာက္ မစံုမထက္ သို႔အတြက္ တေန႔တလံုး ပန္းသီးသံုးဆရာ၀န္ လံုးလံုးမလိုရာ ဆိုသည့္ နည္းသည္ ဤေနရာတြင္ အသံုးမ၀င္ပါ။

ရွိပါေစေတာ့ေလ။ ျမန္မာေတြက ပန္းသီးကိုအစိမ္း အတိုင္းစားၾက တခ်ိဳ႕ဗိုလ္ဆန္သူတို႕က အေက်ာ္ အသုတ္ထဲ ထည့္သည္ ဟုဆိုသည္။ ပန္းသီးျခစ္ေခ် ေဖ်ာ္၍လည္း သံုးေဆာင္ႏိုင္ သည္ဟုဆိုသည္။ ပန္းသီးေျခာက္ အပ်စ္ေဖ်ာ္ရည္ အေရခဲလုပ္ ဘူးသြင္းခ်ဥ္ထည့္ ရွာလကာရည္ စပ္အရကေဖာက္၍ လည္း ရသည္ ဟုဆုိျပန္သည္။ ဟင္းခြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ပန္းသီးအနံ႔သင္း လွ်င္ အရသာျမင့္၏။ သို႔ေသာ္လည္း ဟင္းတို႔၌ ပင္အစပ္အေပါင္း အျဖစ္ထည့္ခ်က္၍ လည္းရသည္။ေဂၚဖီ လံုလာအျဖဴခ်ဥ္တြင္ အပါအ၀င္လည္း သံုး၍လည္းရ ငန္းၾကက္ဆင္ အစာသြတ္ဖို႔လည္း လည္းေကာင္း အာလူးကိတ္ဖုတ္ ရာတြင္လည္း ထည့္ႏိုင္ျပီး အာလူးျပဳတ္ အေပၚငံျပာရည္ အေနျဖင့္လည္း ယင္းအခ်ဥ္ရည္ ကိုထည့္၍ ေၾကာ္ထားသည့္ အသားသြတ ေခ်ာင္းတို႕ ႏွင့္လုိက္ဖက္ သည္ဟုသိရသည္။

ကမာၻသမပိုင္း ဇံုအရပ္တို႔၌ ပန္းသီးကို အစိုက္မ်ားသျဖင့္ ဥေရာပေျမာက္ပိုင္း ႏွင့္ ေျမာက္အေမရိက ေက်ာ္ၾကားရာ ေရခဲမွတ္နီးနီး အထက္ေအာက္ အေအးဓါတ္ ရွိရာတို႔၌ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ထြန္းသည္။ အေအးဓါတ္ လိုအပ္ခ်က္က အသီးအမ်ိဳးလိုက္၍ အေထြေထြမ်ားျပားရာ ဆဲလ္စီယမ္ အႏႈတ္ ၄၀ ထိရွိသည္ ကိုပင္ခံႏိုင္သည္။ သူ႕ဇာတိေျမက ကတ္စပီ ယမ္ႏွင့္ ပင္လယ္နက္ ၾကားေဒသမ်ားျဖစ္သည္။ အသီးစပံုက အနား၀ုိင္းႏွင့္ ဖူးပြင့္အျဖဴေရာင္ ႏွင္းဆီအေသြးစင္း ပါသည္။ အခ်ိဳ႕ပန္းသီးမ်ိဳးက အျဖဴႏွင့္ အနီပြင့္ မ်ားထြက္တတ္ ၾကျပန္သည္။ ခ်ာရီသီးအရြယ္ထက္ အနည္းငယ္ အရြယ္ကၾကီးရာ ဂရိတ္ဖရုအရြယ္ အထိရွိႏိုင္ အေစ့ ၅ အိမ္ထိ အဆံပါသည္မွာလည္း အမ်ိဳးအစားလုိက္၍ ျဖစ္တတ္သည္။

ရုကၡေဗဒ သေဘာေျပာရလွ်င္ ရိုဆာစီေယး မ်ိဳးႏြယ္ မလ္ဆ္မ်ိဳးစု၀င္ျဖစ္၍ ႏွင္းဆီ မိသားစုတြက္ အဆင့္(၇၀) ေျမာက္မ်ိဳးဆက္ အစားအစာ အျဖစ္စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္မွာ စေတာ္ဗယ္ရီ သီးလည္းပါသည္ဟု ယံုခ်င္ေန မယံုခ်င္ေန ေျပာၾက သည္။

စေတာ္ဗယ္ရီကလည္း ျမန္မာျပည္ ေပါက္မဟုတ္ေပမယ့္ စိုက္ပ်ိဳးလာ ခဲ့ၾကသည္မွာ မၾကာေသး ေဒသအေခၚပင္ မရွိေသး၍ ဤအတိုင္းပင္ ေခၚေနၾကေသးသည္။ ယင္းကလည္း ရုိဆာခ်ီလား ဆစ္မိသားစု၀င္ ဖရဂါရီယားႏြယ္ျဖစ္၍ ဥေရာပထြက္တို႔ ထက္ေသးေသာ္လည္း ဖရက္ဂါရီယား မိုခ်ာတာမွ အမ်ိဳးတို႔ကို ပိုမိုစားသံုးၾကသည္။ ျပင္ဦးလြင္တြင္ ပိုေအးလွသည့္ လမ်ားတေလွ်ာက္ အေပါက္မ်ား၍ ၀ါနီေရာင္မွ ပတၱျမားအေရာင္ နီေမွာင္ေမွာင္ အသီးတို႔မွာ အမ်ားအျပား ျဖစ္ထြန္းၾကသည္။ ျပင္ဦးလြင္ ဆိုသည္က ရွမ္းရုိးေတာင္ေျခ ႏွင့္ ဧရာျမစ္အၾကား မႏၱေလးျမိဳ႕ အေရွ႕ေျမာက္ ၈၆ ကီလိုမီတာ အကြာ၌ တည္ရွိပါသည္။ ေဒသထြက္ ဖရဂါရီးယား ဗက္စကာ ေခၚသစ္ေတာအတြင္း အႏြယ္ဆန္၍မွည့္လွ်င္ အလြန္ခ်ိဳပါသည္။ တခ်ိန္ကေလးမွ အျပတ္မခံႏိုင္သည့္ စေတာ္ဗယ္ရီ ျမတ္ႏိုးသူတို႔အတြက္ဤ အခ်က္က သတင္းေကာင္း ဇန္န၀ါ ရီ မွ မတ္လ အထိတကယ့္ ရာသီခ်ိန္၌ ယင္းတို႔ကအျပတ္ တမ္းရွိၾကစျမဲ ျဖစ္ရာမွ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဥေရာပေစ်းတြင္ မတင္ႏိုင္ၾက ေသး၍ ဒုတိယကမာၻစစ္ ေနာက္ေစာေစာပိုင္း အေနာက္တိုင္းသား စိတ္ကူးက ခ်က္ခ်င္းထြက္ခဲ့သည္မွာ ျပင္ဦးလြင္သို႔ အလည္သြားဖို႔ သူတို႔အတြက္ အေကာင္းဆံုး ရာသီကား ေဒသထြက္ စေတာ္ဗယ္ရီ ေပါလည္ခ်ိန္ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္က ကမာၻေက်ာ္ ထြက္ခဲ့သည့္ (ထာ၀ရစေတာ္ဗယ္ရီ နယ္ေျမ ) ေခၚႏိုင္သည့္ ဇန္န၀ါရီ မွ မတ္လ တို႔ျဖစ္လာၾကသည္။

စေတာ္ဗယ္ရီသီးမွာ ေၾကးနီဆန္သည့္ ဒန္ဓါတ္ ဘီ ၉ အာရ္ ဓါတ္သို႔မဟုတ္ ဆား ခါး ဒဓါတ္ပါခ်ဥ္မွ်မွ်ပါ၍ ေပါင္းပါအဲင္ဇိုင္း တုိ႔ကလည္း ခႏၶာအသာဖို႕သာမက ေသြးနီဥတြင္ ဆက္စပ္ ပါ၀င္ေသာ သံဓါတ္သား ႏွင့္ အေရာင္အဆင္း လွေစသည့္ အေစးသည္ ထိုသတိၱႏွင့္ မလိုင္ေရာ၍ စားေလ့ရွိၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ပ်စ္ရည္ ေဖ်ာ္ရည္ သုတ္ရည္ စပ္ရည္အျဖစ္ အစာပိတ္စားဖို႔ သစ္ သိီးစံုေရခဲမုန္႔အျပင္ ဥပမာ စေတာ္ဗယ္ရီ ဟင္းခပ္အျဖစ္ လည္းေကာင္း မုန္႔ခ်ိဳကိတ္မုန္႔ တို႔၌လည္း ထည့္သံုးၾကပါသည္။

ေနာက္တမ်ိဳးဇာတိ မဟုတ္ဘဲ ပ၀တၱိဘ၀မွ အမ်ားအျပားျပန္႔ပြား စိုက္ပ်ိဳးလာသည့္ အသီးကျမန္မာျပည္တြင္ စပ်စ္သို႔ေသာ္ ယင္းသို႔ျဖစ္လာသည္က ဆယ္စု ၂ စု ေလာက္သာရွိ ေသးသည္။ မိတၳိလာတ၀ိုက္ အစိုက္မ်ား မႏၱေလးတိုင္း တြင္းအခင္း ေတြမ်ားလင့္ကစား အရြယ္အရသာ ႏွင့္ အခ်ိဳကေတာ့ ဥေရာပ ႏွင့္ေျမာက္အေမရိက ထြက္တို႔ကိုမမွီပါ။ အစိမ္းအတိုင္းစားၾက၍ တခါတရံေတာ့လည္း စပ်စ္ေၿခာက္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ စပ်စ္၀ုိင္ ေခၚ အရက္ကိုလည္း ခ်က္ၾကသည္ မွာ မ်ိဳမ်မ် အရသာတြက္သာကဲထားၾကသည္။

ငွက္ေပ်ာသီး ကသေဘာၤသီးကဲ့သို႔ပင္ တႏွစ္လံုးရႏိုင္သည့္ အပူပိုင္းဇံုသီး ႏွံျဖစ္၍ မာလကာ သံပုရာတို႔လုိပင္ မျပတ္ရႏိုင္သည္။ငွက္ေပ်ာပင္ ႏွင့္ အသီးတို႔ကို အရာရာ၌ အသံုးခ်ဖို႔ စိုက္ပ်ိဳးသည္ ဟုဆိုခ်င္သည္။ ငွက္ဆိုသည္ ထက္ ဟက္ေပ်ာ က မူလအေခၚဟု ရပ္တည္ခ်က္မွာခဲြျခင္း စိပ္ျခင္းသေဘာပါျပီး ေပ်ာဆိုသည္ကလည္း ေပ်ာ္/ ေပ်ာ္၀င္ႏုိင္ ေသာအရည္ ထြက္အသီး ဟုစာေရးသူ ကဆိုလာသည္။

ငွက္ေပ်ာသီး ဇာတိကမူဆာစီေယးမ်ိဳး မူဆာႏြယ္မွ ဆင္းသက္ယင္း တို႔အနက္တခုက မူဆာပါရာဒုိင္ဆီကာ ၊ မူဆာတကၱစိုင္ သို႔မဟုတ္ မူဆာဟဲမ့္ပ္ တို႔အတူ အဘာ့ကါ စသည္ျဖင့္ ဖိလ္ပိုင္နယ္ တ၀ိုက္ဇာတိ ခ်က္ေျမထြက္ခဲ့ေပသည္။ မူဆတကၠစိုက္၏ အေမွးအမွ်င္တို႔မွာ အမည္ႏွင့္လုိက္ေအာင္ အဆင့္ျမင့္ယက္ဖ်ာ ေကာ္ေဇာ ထုတ္လုပ္ရာ၌ပင္ အသံုးတင့္ေလသည္။

ငွက္ေပ်ာမ်ိဳး ကေဆြစဥ္က ၂ ဆက္ေပမယ့္ မ်ိဳးဆက္ ၄၀ ေက်ာ္ အပိုင္းကအပူဇံု ၊ အစရွာရသည္က အေရွ.ေတာင္အာရွ ေဒသျဖစ္သည္။ ငွက္ေပ်ာ၌ မ်ိဳးမပြားႏိုင္သည့္ အပြင့္အသီးသား ျဖစ္၍ပါတတ္ေသာ အသီးမွ အေစ့ကလည္း မ်ိဳးမထြန္းကား မ်ိဳးေစ့မဲ့ ဟုပင္ဆိုႏိုင္ပါသည္။ အပင္သစ္ ပြားဖို႔က်ေတာ့ တခါစိုက္လိုက္သည္ႏွင့္ အဆံုးမရွိဆက္ ေပါက္ေနတတ္ေတာ့၏။ ယင္းငွက္ေပ်ာပင္မွာ ျမန္မာတႏိုင္ငံ လံုးေနရာအႏွ႔ံရွိစျမဲ။ သို႔ေသာ္အမ်ိဳးလိုက္ ၍အျဖစ္မ်ားႏွင့္ အျဖစ္နည္းသာ ကြာေလသည္။ ျမိဳ႕ၾကီးျပၾကီးတို႔မွာ ပင္တပင္ျမင္ျပီး ေနာက္အလွမ္း အနည္းငယ္အတြင္း ေနာက္တပင္ျမင္ရဖို႔အလြန္ လြယ္ေသာေၾကာင့္ ေတာင္ေပၚေျမျပန္႔အႏွံ႕ရွိသည္။ အျမင့္ေပ ၄ ေထာင္ေက်ာ္၌ပင္ေတြ႔ႏိုင္သည္။

အပူပိုင္းတြင္ ပင္စည္ကႏွစ္စဥ္အေသအတက္ထြက္စျမဲ ၊ အသီးခိုင္ျမိဳင္ဆိုင္ထေျမာက္သည္ႏွင့္ အပင္ကက်စျမဲ။ ျမစ္အတြင္းမွ အေညွာင့္သစ္ထြက္စျမဲ ၊ အေညွာင့္ထြက္ ပင္စည္တက္လာသည္ ကအလြန္ျမန္ေလရာ ၁၀ လၾကာတိုင္း ေညွာင့္ခဲြစိုက္ထားသမွ်အပင္မွ အသီးတို႔စားရသည္။ တကယ္ေတာ့ ငွက္ေပ်ာခုိင္ က ၆ လ အတြင္းအသံုးခ် ရသျဖင့္ ခေလးေပါက္စ အထိုင္စ ငွက္ေပ်ာလည္းစားလုိ႔ရ။ ေျပာစမွတ္ရွိၾကသည္။

ငွက္ေပ်ာပင္စည္ ဆိုသည္က စင္စစ္ အပင္မဟုတ္ တလိပ္လိပ္လိပ္ တက္သြားသည့္ အရြက္စီးျဖစ္ရာ အတန္ၾကာလွ်င္ ၁၀ေပ မွ ေပ၄၀ (၃ မွ ၁၂ မီတာအထိ) တစတစ ျမင့္တက္သြား တတ္သည္တြင္ ထိပ္ဆံုးပိုင္း၌ အရြက္ျပန္႔ၾကီးမ်ား ျဖာထြက္လ်က္ တစ္ခုစီတြင္ ၁၀ေပ ၃ မီတာအထိ ထပ္ရွည္ထြက္ျပန္သည္။ ထိပ္ဆံုးရြက္ရင္း မ်ားၾကားမွ ငွက္ေပ်ာဖူး ငွက္ေပ်ာပြင့္ တုိ႔ကငွက္ ေပ်ာတန္ တေလ်ာက္ အဆင့္လုိက္ အလွည့္ျခား တစတစတိုးမ်ားအလာ သည္တြင္ ထိပ္ဆံုးမွ ပန္းတို႔က အဖို႔ေအာက္ပိုင္း ပန္းတို႔က အမ စီရရီျဖစ္ လာၾကသည္မွာ ဓမၼတာမို႔ ဆန္းလွပါသည္။

ငွက္ေပ်ာသီး သည္အရွည္က ၄ မွ ၁၂ လက္မအထိ ရွည္တတ္၍ နဖီး၏ အေလးခ်ိန္မွာ ၂၅ ေပါင္သို႔မဟုတ္ ၁၁ ကီလုိခန္႔ရွိျပီး တခ်ိဳ႕ဆိုေပါင္ ၄၀ ထိပင္ရွိတတ္သည္။ ငွက္ေပ်ာသီး စားႏိုင္သည့္အပိုင္းမွာ ၇၅% ကေရဓါတ္ ၂၁% က ကဆီဓါတ္ အဆီအသားအမွ်င္ ႏွင့္ အေဟာသိက အျဖစ္တို႔က ၁% စီပါၾကသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ အသီးအေရာင္က အ၀ါ သို႔ေသာ္ အစိမ္းအျပာ အနီလည္း ရွိသည္။ အျပာမ်ိဳးကအရွားဆံုးျဖစ္သည္။

ငွက္ေပ်ာျပသနာ စပ္ဆိုင္ရာ ေယဘုယ်ဆန္ဆန္ အမ်ားအျပားေျပာ ၾကျပီးေနာက္ ေဒသတြက္အရသာ အေၾကာင္းပို၍ ေျပာေကာင္းပါသည္။ ျမန္မာ့ငွက္ေပ်ာသီး မိသားစု ၂၅ ဦးတို႔ အနက္ ၁၂ ဦးအေၾကာင္း ကိုလည္းေျပာႏိုင္ ေကာင္းပါသည္။ ယင္းတို႔က အမ်ားစိုက္ၾကသည့္ ငွက္ေပ်ာမ်ိဳးမ်ားျဖစ္၍ အေသးဆံုးကစရလွ်င္ ရုကၡအလုိ မူဆာကဗင္ဒီရွီး ႏြယ္၀င္ငယ္ပင္ ငယ္ေသာျငားလည္း အခ်ိဳသားျဖစ္၍ အနည္းအခ်ဥ္ ေရာျပန္ေသာေၾကာင့္ တရုတ္ႏြယ္စပ ေခၚၾကအပ္ေသာ (၀က္မလြတ္) ျဖစ္၏။

ေဒသအေခၚသီး ေမႊး သို႔မဟုတ္ ရုကၡေဗဒအဆို အနံ႔စားငွက္ေပ်ာကား ေရႊေရာင္၀င္း၀ါ အခံြပါးကာ ျပည့္ျပည့္မွည့္သည္တိုင္ အခံြကပါး အဆင္းစိမ္း ႏွင့္ကတမ်ိဳးရွိၾကသည္။စာေရးသူအၾကိဳက္အ၀ါ အရသာကေကာင္းမည္သည့္ဥေရာပတိုက္တြင္တင္ ပို႔သမွ်တခုမွ ႏွင့္ ႏိႈင္းမရဆိုပါသည္။ ၂ မ်ိဳးစလံုး၏ အသားကျဖဴ၀ါ၀ါအဆင္းသို႔ေသာ္ေမႊးလွသည္ေတာ့မဟုတ္ပါ။

မိသားစု ျပည့္စံုဖို႔ မိခင္အေၾကာင္း ခ်န္ေကာင္း မဟုတ္၍ နံ႔သာပု ေခၚ နံသဖူး ငွက္ေပ်ာသည္ ေသးငယ္လင့္ကစား အလြန္အေမႊးသားျဖစ္၏။ ေသး၏။ ေမႊး၏။ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕၏။ အရသာေကာင္း၍ လံုး၀ိုင္း၏။ ေစးေစးေထြးေထြး ႏွင့္က်စ္က်စ္လွစ္လွစ္ ရွိ၍ သီးေမႊးလို ပင္သင္းပ်ံ႕ပ်ံ႕သာမွ် ႏွင့္တင့္တယ္၏။

အငယ္ဆံုး မိသားစုအဖဲြ႔၀င္ ၀က္မလြတ္၏ အစ္ကိုၾကီး ဖီးၾကမ္း ေခၚ လက္ၾကမ္းငွက္ေပ်ာသည္ အမည္ႏွင့္လိုက္ေအာင္ အသားၾကမ္းအေစ့မ်ား သည္ဟုဆိုသည္။ အျခားငွက္ေပ်ာတို႔ႏွင့္ မတူေပ်ာ့ေပ်ာ့ ေပ်ာင္းေပ်ာင္းမရွိလွ အခံြထူလွ၍ ေတာ္ရုံတန္ရုံအထိ အခုိက္ခံႏိုင္ရည္ရွိသည္။ အသီးကလည္းခန္႕ထယ္ ၊ အရြယ္ကၾကီး ေဒါင့္ေတြက ၂ ခုမွ ၃ ခု အထိပါအ ေမွ်ာင္းအစင္းပံုသ႑န္ ၊ အမွ်င္အသား ကခ်ဥ္တင္တင္ အေစ့ကထူလပ်စ္ သူ႕ညီအကို နက္ေပ်ာ (နက္ျပာငွက္ေပ်ာလုိ) ယင္းငွက္ေပ်ာ သီးခံြမွာ နက္ျပာေရာင္ ေျပာင္ေခ်ာ၍ သို႔ကလို ေခၚျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဆးဘက္၀င္၍ အစာေက် ျပီးျပီး၀မ္းေပ်ာ့ ေစသည္။

ျမန္မာ့ငွက္ေပ်ာ မိသားစုမွာဖခင္အျဖစ္ ဗ်တ္ျပည့္မ်ိဳး ရွိသည္။ အလံုးအထည္ ကၾကီးထြား အျခားငွက္ေပ်ာ တို႔ႏွင့္လားလားမွ ယွဥ္မရ၍ ေဒသကယင္းကို ဆင္အံ ဟုေခၚထားသည္။ တဖီးဆိုလွ်င္ပင္ ပဗ်တ္ျပည့္ ေလာက္ေအာင္ၾကီးၾကီးႏွင့္ ေရလည္းမ်ားသျဖင့္ အေလးခ်ိန္ ကလည္းအလြန္စီးသည္။ အမ်ားဆံုး တထိုင္တည္းစားႏိုင္လွ ၄ လံုး ထက္မပိုႏို္င္ ဗိုက္ျပည့္ေစပါသည္။ အသီး၏ စာေကာင္းသည့္ အပုိင္းအျခား အသီးႏွင့္စာလွ်င္ အရသာရွိလွသည္ မဟုတ္အသားကၾကမ္း အမွ်င္ကမ်ားၾကိဳက္ၾက သူအဖို႔ေတာ့သိပ္မဆိုး လွဆိုရပါမည္။

ျမန္မာ့ငွက္ေပ်ာ မိသားစု သားၾကီးၾသရသမွာ ေရႊငွက္ေပ်ာ ေခၚ ေရႊနီသီး ျဖစ္၍ ရုကၡမ်ိဳးမွာ မုဆ ဆာပီယမ္တြန္ မ်ိဳးႏြယ္သား ျဖစ္သည္။ တနည္းလည္း ငွက္ေပ်ာနီဟုေခၚသည္မွာ အသီးအေရာင္ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။သီးထြက္စမွာ စိမ္းညိုေရာင္ေဆာင္ ၍ရင့္လာသည္ႏွင့္ အမွ်ပို၍ ေျပာင္လက္နီေရာင္ ထြက္ခါ အေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နီေရာင္လႊမ္းသြားပါသည္။ အ၀ါေရာင္လည္း ေတြ႕တတ္ပါ၏။ ဖ်တ္ျပည့္ေလာက္ပင အရြယ္ၾကီးအရသာရွိ၍ အ၀ါဖက္မ်ား ေလစာေကာင္းေလျဖစ္တတ္ ပါသည္။ အလားတူ အ၀ါေရာင္ေဖ်ာ့၍ အျဖဴေရာင္လည္း ျဖစ္လာတတ္သည္။ ေရႊငွက္ေပ်ာမွာ ပဲြလမ္းအခန္းအနားသံုးဖို႕ လူၾကိဳက္မ်ားျပီး အျခားတို႔ႏွင့္စာလွ်င္ ေစ်းလည္းၾကီးပါသည္။

အျခား ငွက္ေပ်ာ ၂ မ်ိဳးက်န္ေသးသည္က ျမန္မာအေနာက္ဘက ္ပင္လယ္ကမ္းေျခ ရခုိင္ျပည္နယ္ထြက္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းျပည္နယ္က ဘဂၤလားဒက္ရွ္ ၏ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေကြ႕ အေနာက္ဖက္မ်က္ႏွာ ျပဳလွ်က္တည္ရွိသည္။ ရခိုင္ငွက္ ေပ်ာဟုအေခၚမ်ား၍ ယင္းအျပင္ ငွက္ေပ်ာခ်ဥ္ေခၚ အျခားတမ်ိဳးလညး္ ရွိပါေသးသည္။ တခ်ိဳ႕ရခုိင္သားတို႔ကလည္း နယ္ေျမ ခ်င္းစပ္ေနေသာ ကုလားျပည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ကုလားငွက္ေပ်ာဟုလည္း ေျပာၾကေသးသည္။ အသီးကပတ္လည္ လံုးလံုးအေရာင္၀ါ ႏွင့္အခံြကပါး အသားကႏူးညံ့ အ၀ါေဖ်ာ့ အဆင္းႏွင့္ အရသာက ခ်ိဳအနံ႔ကသင္း ၍ လူအမ်ားစားၾကသည္။ ငွက္ေပ်ာခ်ဥ္ဆိုသည္က အတန္ငယ္ၾကမ္းအနံ႔က စူး ရခုိင္ငွက္ေပ်ာထက္ အနည္းငယ္ေသးသည္။ အရသာကေတာ့မဆိုးပါ။

ျမန္မာ့ ငွက္ေပ်ာမိသားစု သားေႏွာင္းမွာ ေဒသအေခၚက သူငယ္စာ သို႔မဟုတ္ ခေလးအစားအစာျဖစ္သည္။ အသားက ခပ္ ဖြယ္ဖြယ္ ခ်ိဳ၍ အတန္ငယ္ေတာ့မာပါသည္။ အရြယ္ကငယ္၍ အေရာင္ကအ၀ါမ်ားသည္။ ငွက္ေပ်ာသီးကို ေယဘူယ်အားျဖင့္ မွည့္ျပီးကာလ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ စားၾကသည္။ပဓါန ထမင္းစားျပီး အခ်ိဳတည္းစာ အျဖစ္ သို႔မဟုတ္ ထမင္းစားခ်ိန္အၾကာ သားေရစာလိုလည္းစားၾကသည္။ မုန္႔ခ်ိဳ အမ်ိဳးမ်ိဳးဖုတ္ရာတြင္ ပဓါန ထည့္စရာတမယ္ျဖစ္သည္။ဆန္မႈန္႔ေရေဖ်ာ္ (ဆန္ႏွစ္ျဖင့္) ေရာ၍ႏွစ္သုတ္လိမ္းျပီး ဆီႏွင့္ေက်ာ္လည္းစားသည္။ ဆီေက်ာ္မုန္႔တမယ္ ႏိုင္သလို ယင္းအေပၚ ေခ်ာကလက္ရည္သုတ္၍ လည္းေကာင္း တနည္းနည္း ႏွင့္အထဲသြင္း တုတ္ထိုး၍ (ေရခဲေခ်ာင္းလိုလည္း ) စားၾက၏။ခပ္ၾကြတ္ရြရြျဖစ္ေအာင္ လီွး၊ ေနလွန္းအေျခာက္ျဖစ္ေအာင္ ၾကာၾကာထားစားရ ေအာင္လည္းလုပ္ၾကသည္။ ငွက္ေပ်ာအစိမ္းကို သို႔ကလို ၾကာၾကာခံေစႏိုင္သလို အမွည့္တို႕ကိုလည္း သင့္သလိုလီွး (လိုလွ်င္ အခ်ိဳျဖည့္) အေျခာက္လွန္း၍ စားသံုးႏိုင္ၾကသည္။ ထိုအခါ ပ်ားရည္ဆမ္း၍ လည္းစားႏို္င္သည္။

အသီးကိုသာစားၾကသည္မဟုတ္ ငွက္ေပ်ာပြင့္ ႏွင့္ ငွက္ေပ်ာပင္ အႏွစ္ပိုင္းကို အရသာရွိလွ၏ ဟုလုိက္ဖက္ရာတြင္ထည့္ သံုးမွီ၀ဲၾကေသးသည္။ ငွက္ေပ်ာပန္းခံြေခၚ ငွက္ေပ်ာဖူး ရြက္တို႔ကိုအဖူးအရြက္တမယ္ အျဖစ္ အတို႔အျမဳပ္ဟင္းလ်ာ လုပ္၍ တဖံုလညး္ သံုးၾကျခင္းျဖစ္သည္။ငွက္ေပ်ာပင္အူတိုင္ ကိုျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လူၾကိဳက္မ်ားလွေသာ နံနက္စာ မုန္႔ဟင္းခါး ဟင္းရည္ တြင္ မပါမျပီးသည့္အဓိကမယ္ျဖစ္ထည့္ၾကရသည္။ ဟင္းရည္ကခပ္ပ်စ္ပ်စ္ျငဳပ္ေကာင္းမ်ားမ်ား ငါးေရႊစသည္တို႔ ႏွင့္ ခ်က္ရသည္တြင္ အဓိကပါရသည့္ အမယ္တို႔က ငါး ၊ ငွက္ေပ်ာအူ ၊ ဂ်င္း ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ ၊ ေရွာက္ရြက္ ၊ဇပႅင္ ၊ဆီ ၊ျငဳပ္မႈန္႔ ၊ မက်ည္းရည္ ေပါင္းစပ္ေရာေႏွာကာ ၾကိဳက္သေလာက္ အတိုင္းအဆထည့္ျပီး သကာလ အဓိကဆန္ ႏွင့္ လုပ္သည့္ ေခါက္ဆဲြမွ်င္ လို မုန္႔ဖတ္ျဖင့္စားၾကပါသည္။ယင္းမုန္႔ဟင္းခါး မွာ စားလို႔အလြန္ေကာင္းပါသည္။

ေနာက္ဆံုး၌ ငွက္ေပ်ာဖူးဆိုသည္က ဗိသုကလက္ရာတစ္ခုအတြက္ ပံုခြက္တခုလို ဗုဒၶဘာသာ အႏုပညာအရာ တြင္လည္း အေရးပါသည့္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ရျပန္ပါသည္။ ဘုရားပုထိုး အမ်ိဳးမ်ိဳး၏ ထိပ္ပိုင္းအဆင့္ဆင့္တက္ျပီးထီးစသည့္ အထြဋ္အဖ်ား မေရာက္ျငားမီ တည္ထားရသည့္ ဘုရားလည္တိုင ငွက္ေပ်ာဖူးျဖစ္ပါသည္။ သိမ္ေက်ာင္းဇရပ္အ ျမတ္ထားသည့္ အေဆာက္အဦး မွန္သမွ်ယင္းပါရစျမဲလို ျဖစ္ပါသည္။

ေနာက္တႏွစ္ပတ္လံုးရႏိုင္ေသာ ျမန္မာ့အသီးတို႔တြင္ ခ်ဥ္သီးကလည္းပါသည္။ ေရွာက္သံပုရာ ၊ ဂရိတ္ဖရု ေခၚ ပန္းေရွာက္သီး ႏွင့္သလဲသီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသီးအတြက္သာ အဓိကထားၾကသည္။ အခါးမ်ိဳးႏြယ္အမဲစိမ္းအအုပ္အရိတ္ေကာင္း အမ်ိဳး တို႔ႏွင့္စပ္ဆိုင္ျပီး အသီးအရြယ္ပံုစံအသြယ္သြယ္ ခ်ဥ္သီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ယင္းတို႔အထဲတြင္ အေမွး အခံြထူသည့္ ကၽြဲေကာ ၊ ေရွာက္ ၊ ပန္းဂရိတ္ဖရု ၊သလဲ ၊ ေရွာက္ ၊ သံပုရာ ၊လိေမၼာ္၊ ဇီးလိေမၼာ္ ၊ ေရွာက္ခါးသီးတို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ဇာတိျဖစ္ၾက၍ ရုတဆီေယး ရုကၡမ်ိဳးႏြယ္ျဖစ္ၾကသည္။အားလံုးေပါင္း ရုန္းလိုက္သည့္အခါ ခ်ဥ္ခါးသီးအုပ္စုျဖစ္သြားပါသည္။

တႏွစ္ပတ္ပတ္ရႏိုင္သည့္ ေရွာက္သီးႏြယ္၀င္သံပယိုပင္ ႏွင့္အသီးမွာ ငါးစြယ္ထြက္သည့္ပန္း ငယ္မ်ားပြင့္ရာမွ အေပၚသားအျဖဴေအာက္ပိုင္း၌မူ ပန္းေရာင္းေဖ်ာ့ရိွ၍ အပူပိုင္းတြင္အမ်ားစိုက္၍ ျဖစ္ထြန္းသမဇံု၌ ပင္မၾကြင္းမက်န္အမွန္ပင္မ်ားေပါက္ေရာက္ၾကသည္။ အရြယ္ကသိပ္မၾကီးလွ အဆူးကေပါလွသည္။ ပင္ျမင့္က ေပ ၂၀/၃ မွ ၆ မီတာထိ ရွိ၍ အရြက္အလက္သိပ္ထူထူမရွိတတ္ၾကပါ။

ယင္းေရွာက္မ်ိဳးႏြယ္ သံပယိုတို႔မွာ ၀ါေရာင္အေဖ်ာ့ ပံုစံကပံုမွန္မရိွ အေစ့ကထူ အသားကအကန္႔ ၈ ခုမွာ ၁၀ ၾကား အေရာင္ က ၀ါက်န္႔က်န္႔ အေစ့တို႔က တဖက္အခံြတက္ ႏွင့္ျဖဴလႊလႊ အေရာင္ေဆာင္သည္။ အသားပတ္လည္အေမွး ႏွင့္အေပၚခံြတို႔က လန္းဆန္းေမာေျပတတ္ေသာ ေရွာက္သံပုရာဆီ ပါ၀င္ရာ ေရေမႊးလုပ္ရာ ၌လည္း သံုးႏိုင္သလို ယင္းအနံ႔လို ရာတိုင္း၌ ထည့္ရပါသည္။ တႏွစ္ ၆ ၾကိမ္မွ ၁၀ ၾကိမ္ထိ ခူးဆြတ္ရ၍ ဤကာလတြင္အသီး ၁၀၀၀ မွ ၂၀၀၀ ၾကားရႏိုင္ၾကပါသည္။

ယင္း၏ ျပင္းျပစူးရွအနံ႕အရသာေၾကာင့္ ယင္းအသီးမွာ အျမဲတမ္း မစားၾကပါ။ သို႔ေသာ္အလြန္ယဥ္သည့္အနံ႔ေၾကာင့္ အရည္ထုတ္ဖို႔စိုက္ၾကျပီး ယင္း၌ ေဆးဘက္၀င္ဓါတ္ပစၥည္းမ်ားပါ၀င္ၾကသည္။ ေရွာက္ရည္အစရွိသည့္တို႔မွာ ပ်စ္အရည္အျဖစ္ မုန္႔လုပ္ရာတြင္သင့္သေလာက္ထည့္ႏိုင္သည့္အျပင္ ေသာက္ရန္အေျခခံတခု အသုပ္တခုခုမွာ ထည့္ရန္ တသြယ္ အနံ႔တကယ္ၾကိဳက္လွ်င္ ထိုက္သင့္သလို ထည့္စြက္ႏိုင္ဖို႔တနည္း သံုးႏိုင္ၾကပါသည္။ အေမွးအသားမွန္သမွ် အနံ႔ထုတ္ဖို႔အသံုးခ်ျပီး ဗီတာမင္စီေဖၚစပ္ရာ၌အဓိကပါရသည့္ တမယ္ျဖစ္လာပါသည္တို႔အတူ ေပြး ၊ ၀ဲ ၊ယားနာ အေရျပား အနာဟူသမွ်တြင္ ထည့္သံုးႏိုင္သည့္ေဆးတမယ္မယ္ အတြက္ မပ်က္ပ်က္ပါသည့္ အမယ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ စက္တင္ဘာ၊ ေအာက္တိုဘာလမ်ားေလာက္၌ က်တတ္သည့္ ၀ါလကင္းလြတ္သီတင္းကၽြတ္၀ယ္ လျပည့္၀န္းက်င္ရက္မ်ား၌ မိသားစုထဲလူၾကီးသူမတို႔အတြက္ လက္ေဆာင္ျပဳကန္ေတာ့ဖို႔ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ ေရွာက္သံပုရာ အေဖ်ာ္ရည္ျဖစ္ပါသည္။ယင္းတို႔ကို အေဖ်ာ္တခုခုအျဖစ္ေသာက္ရန္သံုးျပီး အနာမရင္းေဆးအျပင္ ဗီတာမင္ပါ၀င္ခ်က္ေၾကာင့္ အယားအရံ ေပ်ာက္၊ သြား၊ သဖုံး တို႔လည္း မာ အရိုးတို႔ကိုလည္း က်စ္ေသြးသားအား လည္းသန္႔စင္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ေရာဂါ အခ်ိဳ႕ကိုကာကြယ္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။

သံပုရာမွာလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွထြက္၍ အပူပိုင္းဇံု၌ အျဖစ္မ်ားသည္။ သံပုရာသီးသည္ ပန္းျဖဴ ငါးစြယ္ ၀တ္ဆံလည္ မွထြက္ေလ့ရွိရာ ခပ္လံုးလံုး ႏွင့္သြယ္သြယ္ရွိတတ္ပါသည္။ ထူထဲျပီးအ၀ါစိမ္းဖန္႔အခံြ ႏွင့္ အကန္႔အနည္းငယ္အတြင္း အသား၀တ္ရည္စု အိမ္အမ်ားအျပားပါရွိပါသည္။ ယင္းအကန္႔ငယ္မ်ားအၾကား သို႔ကလို ပါသည္။ ၀တ္ရည္စုအိမ္တို႔မွာ အသား အရည္တို႔ကခ်ဥ္၍ အရည္ရႊမ္းရံုမွ်မက အေရာင္ကလည္း စိမ္း၀ါတင့္တယ္ရွာပါသည္။ သံပုရာ ယင္က ၁၅ ေပေလာက္ သို႔ ၄၆ မီတာေလာက္ျမင့္၍ ယင္းသံပုရည္တြင္ ဗီတာမင္စီ ဓါတ္အတန္ငယ္ၾကြယ္၀ပါေသးသည္။ ဂရိတ္ဖရု သိုမဟုတ္ ကပ္ပတိန္ရွက္ေရာ့ခ္ ေခၚ ကၽြဲေကာသီးကို သလဲသီးႏွင့္မလဲြသင့္ပါ။ တခုႏွင့္တခု ျမန္မာတို႔အျမင္ တြင္ ကြာျခားခ်က္မ်ားရိွပါသည္။ ဇာတိမတူသလို အျခားအျခင္းအရာလည္း မတူၾကပါ။

ကပ္ပတိန္ရွက္ေရာ့ခ္ /သလဲသီး ထက္အရြယ္္ငယ္၍ အမ်ိဳးမ်ိဳးလည္း ရွိသည့္ ဂရိတ္ဖရုေခၚ ေရွာက္ပန္းသီး ဆန္ဆန္မွာ လိေမၼာ္ထက္ေတာ့ လည္းၾကီးသည္။ ၀ါေရာင္သန္း၍ ကမာၻလံုးသ႑ါန္ အခ်င္းက ၄ လက္မ မွ ၆ လက္မ ပြင့္ျဖဴမ်ားမွ ၀တ္ဆံက အကင္းအသီးအစု အျပံဳလိုက္ထြက္လာၾကပါသည္။အသီးမွာ အလြယ္ခဲြယူႏိုင္ေသာ ေရအိပ္ငယ္မ်ား ႏွင့္ မ်ိဳးေစ့ ျဖဴမ်ားအျပင္ အိပ္ခံြထူမ်ားပါ၀င္ၾကပါသည္။ယင္းထဲမွရသည့္ ခ်ဥ္သားသည္ အျမဲ၀ါေရာင္သန္း၏။ သို႔ေသာ္လည္း ေရာင္ျခားအားျဖင့္ ပန္းေရာင္လုပ္ရပါျပီ။ အပင္မွာ မဲစိမ္းေရာင္အရြက္တို႔ျဖင့္ သိပ္သည္း ဖံုးလႊမ္းေလ့ရွိျပီး ေပ ၂၀ / ၆ မီတာ ထိျမင့္၍ ပဓါနအားျဖင့္ ဂ်ေမကာကၽြန္းမွ ပြားလာပါသည္။ယင္းဂရိတ္ဖရု မွာ အျခားခ်ဥ္သီးမ်ိဳးႏွင့္စပ္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကယ္လိုရီမမ်ားေပမယ့္ ဗီတာမင္စီႏွင့္ ဗီတာမင္ဘီ ကြန္ပလက္စ္ႏြယ္၀င္လည္းျဖစ္ပါသည္။ ယင္းကို အမ်ားသံုးနံနက္စာ ၊ အသုပ္အသီး သို႔မဟုတ္ ေဖ်ာ္ရည္သီးအျဖစ္လည္း သံုးေဆာင္ၾကသည္။ ျမန္မာတို႔ကအခ်ဥ္ၾကိဳက္မ်ား၍ ဂရိတ္ဖရုမွာ အသံုးမ်ားသည္။

ရွက္ေရာ့ခ္ ေခၚ ေရွာက္ပန္းသီးအထူစားမွာ အင္ဒိုနီးရွား ဇာတိ ၊ အလံုးၾကီး၍ ရံခါ ၁၄ ေပါင္ ၆ ကီလိုဂရမ္ထိရွိသည္။ ပွ်မ္းမွ်က ၁၀ ေပါင္ ၄.၅ ကီလို ေလးသည္။အပြင့္ကအတန္ငယ္ၾကီး၍ ပု၀ိုင္းခါ အ၀ါေဖ်ာ့ေရာင္ရွိပါသည္။ ခါးသည့္၀တ္ရည္ အိမ္သည္ ျဖဴ၍ ထူထဲျပီး အသားကနည္းငယ္ခ်ဥ္ကါ အနံ႔ကသင္း၏။ အေရာင္ကစိမ္းဖန္႔ဖန္႔ ျဖင့္ အရည္ရႊမ္းသည္။ ယင္းမွာ ႏွစ္သက္ဖြယ္ေအးျမၾကည္လင္ေစ၍ ၾကာၾကာခံေအာင္ထား၍ ရသည္။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္လည္းစားေကာင္းသည့္ အျပင္ ပ်စ္ပ်စ္ ႏွစ္ႏွစ္ေဖ်ာ္ရည္လည္း လုပ္ယူသံုးစြဲႏိုင္သည္။

သလဲသီးဟု သီးျခားရွိေသးရာ ပင္ဆူးထူ၍မ်ိဳးတူမ်ားရွိသည္။ အပူပိုင္းဇံု အာရွတိုက္ဇာတိအျပင္ ညိႈ႕ဓါတ္ေကာင္းပန္းပြင့္ မ်ားလည္းပြင့္တတ္သည္။ ယင္းအပင္မွာ ခ်ဳံ လိုအံုက်င္းႏွင့္ျဖစ္၍ အရြက္ေခ်ာေျပာင္လ်က္ အပြင့္အနီလည္းပြင့္တတ္သည္။ အသီးမွာ လိေမၼာ္အၾကီးစားအရြယ္အေစ့ ေတာ့မ်ားသည္။ အသားမ်ားအျပင္ပိုင္းသည္ ခ်ိဳခ်ဥ္ရသာျဖင့္ စားရသည့္လိေမၼာ္ ေရာင္အသားမ်ားပါသည္။ ခါးသက္သက္အရျပင္းေမွးဖ်ဥ္း တို႔ကို ေဆးအရာထားသံုးရျပီး အေရာင္အဆင္းစဲြ ေစတတ္သည့္ သတိၱပါသည္။ အပင္ကိုအသီးတြက္သာစိုက္ၾက၍ ပူေႏြးရာသီၾကိဳက္သျဖင့္ ကမာၻထိုအရပ္အားလံုး၌ ျဖစ္ထြန္းသည္။ ပင္ပု မ်ိဳးကေတာ့ အလွဆင္ဖို႔ပန္းမ်ားပြင့္သည္။ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး ၌ ရွိ၍ အေစ့ကိုစားၾကသည့္အျပင္ ေဖ်ာ္ရည္လုပ္၍ လည္းသံုး ေဆာင္ၾကသည္။

ေထာပတ္သီးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျဖစ္ထြန္းပါသည္။ သို႔ေသာ္ အာဟာရဓါတ္ျပည့္၀ေသာ္လည္း အရသာရွိလ်က္ ႏွင့္လူသိနည္းပါသည္။ ေခါင္းငယ္ကိုယ္ၾကီး ဘူးခါးသီးပံေၾကာင္း မီးေခ်ာင္း ေခါင္းသီးဟုသိၾက၍ အပင္အကိုင္းထုထည္းလ်က္ ယင္း အဂၤါေပါင္းစံုမွ သင္းရနံ႔ထုတ္ေပးႏိုင္၍ ဇာတိကအေမရိကတိုက္အပူပိုင္း ဇံု၊ အသီးစားရ ၍လည္းအပင္းစိုက္ၾကသည္။အေစ့မွ အပင္ေပါက္ေပမယ့္ ေ၀းေ၀ေတာ့မျပန္႔ပြားႏိုင္သည္မွာ အေစ့တို႔ပင္ရင္းပတ္၀န္းက်င္သို႔သာက်ျပီး အျမန္ေညွာင့္ထြတ္တတ္ပါသည္။အသီးေရာင္ကစိမ္းေရာင္သန္း အခံြထူအေစ့ကမာလွပါသည္။ မွည့္လွ်င္ ေတာထြက္ေထာပတ္လို သိပ္မပ်င္းလွ သည့္အေစ့ထြက္ အရသာရွိပါသည္။ တကယ္ေတာ့ ေထာပတ္သီး၌ အဆီဓါတ္မ်ား၍ ၁၀ မွ ၂၀ %ထိက အဆီ အသာဓါတ္လည္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ စားသမွ် အသားဓါတ္ႏွင့္ အခ်ိဳးက်လိုသည့္ အေရျပာေရာင္ ေရာဂါ အတြက္ေကာင္း ေသာအာဟာရလည္းျဖစ္ပါသည္။ အသီးကိုအသုပ္တြင္ ထည့္ႏို္င္သည့္ အျပင္ ဟင္းခ်ိဳရည္ အျဖစ္လည္းခပ္ႏိုင္ပါသည္။ အခံြအတြင္းမွ ဇြန္းႏွင့့္ျခစ္၍ အစိပ္အတိုင္းလည္း သံုးေဆာင္ႏိုင္ပါသည္။ အမ်ိဳးရင္းက ၃၀ မွ ၅၀ ထိမ်ား၍ အေဆြေပါင္း က ၂ ေထာင္ခန္႔ရွိသည္။ (ျမန္မာႏိုင္ငံက သေျပပန္းလို) ဆုေျခြဂုဏ္ျပဳပန္း ရြက္မ်ိဳးစိမ္းေျပာင္ေရာင္ျဖင့္ အနံ႔ အတြက္ ဟင္းခ်က္အေမႊးအၾကိဳင္သံုး အပင္မ်ိဳးဇာတိျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ နံ႔သာႏွင့္ ပရုတ္ပင္တို႔ႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနပါသည္။

အဆံုးမသတ္မွီ ဤေဆာင္းပါး၌ပါထိုက္ေသာ အသီးက အုန္းသီးပါ။ ပင္ရွည္လ်ားလ်ား၌ ရြက္လက္ဖားဖားျဖင့္ ထိပ္စုပင္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ ေပါလိုက္သည္ကလည္း အပူပိုင္းဇံုတြင္ အႏွံ႔အျပားရွိပါ၏။ အုန္းပင္ကလံုးလုံးရွည္ရွည္ လံုးပတ္က ၁ ေပခဲြ အျမင့္က ေပ ၁၀၀ / ၃၀ မီတာထိရွိသည္။ ထိပ္ဆံုးမွ သရဖူလို ေက်ာရုိး ႏွင့္ အလက္ ၊ ေအာက္ဖက္သို႔ တြဲေလ်ာင္းက် တလက္လက္မွာ ၁၅ ေပမွ ၂၀ အထိရွည္ အသီးကအခုိင္ႏွင့္ အညွာ ႏွင့္ အလံုး ၂၀ မွ ၁၂ လံုး တင္ႏိုင္အခုိင္လုိက္မို႕ အလြယ္ႏွင့္ျမင္ရ၏။

အုန္းသီးရင့္လွ်င္ ၁၂ လက္မ မရွည္မ၀ိုင္း အမွ်င္အထပ္ထပ္မွ အခံြအမွ်အေပၚက အေရထူမာေက်ာေက်ာက္အတြင္း သားက်ေတာ့ အျဖဴေရာင္အသားထု ဆီအထြက္ေကာင္း၍ ဆပ္ျပာ ႏွင့္ သၾကားလံုး စသည္တို႔လုပ္ရာ၌ ထည့္ရပါသည္။ ယင္းအုန္းဆံ ဆိုသည္က ၆၀ မွ ၆၅ အထိအဆီပါ ၊ အဆံအတြင္းက ႏို႔ၾကည္လို ခ်ိဳမ်မ် အရည္ အုန္းသားကို အၾကမး္တိုင္း ျဖင့္ သို႔မဟုတ္ နည္းနည္းခ်က္၍ အပိုင္းဇံု တြင္ အေရးပါအစာတခုျပဳၾကသည္။ လတ္လတ္ဆပ္ဆပ္အၾကမ္းတိုင္း ေထာပတ္သားလိုလည္း ရႏို္င္ အရသာတကယ္ရွိ က်န္းမာေရးအတြက္လည္း ထိေရာက္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ဂရုစိုက္စရာတစ္ခုက ပါသည့္ အဆီကမ်ား ရသည့္အျပင္မ်ားမ်ားစာမိေသာ္ ၀မ္းဗိုက္ေရာဂါ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္ေစတတ္သည့္အျပင္ အုန္းေရၾကည္မွာလည္း လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ေသာက္ေကာင္းသေလာက္ ၾကာၾကာထားမိျပီးေသာက္မိလွ်င္ အခ်ဥ္ေပါက္ျပီး ေနာက္က်ိက်ိေ၀ေ၀ရွိႏိုင္ေပသည္။

အုန္းပင္ထိပ္ဖ်ားအုန္းဦးေႏွာက္ကား အရသာရွိၾကသည္ဟုဆိုလွသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အုန္းပင္ကိုလွဲ၍ ယင္းကိုရဖို႔ ထိပ္၀မွာ ရွာၾကသည္။ ပင္စည္အလယ္ပိုင္းမွာ အသားထူ၍ စား၍လည္းရပါသည္။ အုန္းကထြက္သည့္ ထန္းရည္မွာ စားေသာက္ႏိုင္ သည့္အျပင္ ယမကာအရာလည္း ထားေသာက္ႏိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အပူပိုင္းေဒသတြင္ ျဖစ္၍ မူလအတိုင္းအခ်ဥ္ေသာက္ဖို႔ရာလည္း သိပ္ေစာင့္စရာမလိုခဏဆိုသလို ခါး၊ အျမစ္ဆိုလွ်င္လည္း မူးယစ္အာနိသင္ပါ၀င္သ မွ် အခ်ိဳက၀ါးၾကေသးသည္။ အုန္းလက္ေျခာက္လွ်င္သက္ကယ္လို ပ်စ္၍အိမ္မိုးႏိုင္သလုိဖ်ာ ၊ ေကာ္ေဇာ ၊ ေတာင္း၊ ခြက္ယက္၍လည္း သံုးႏိုင္ပါသည္။ အုန္းႏို႔တန္ကလီွးထြက္ သမွ်အခ်ဥ္ခံျပီး ခ်က္လွ်င္ အုန္းအရက္လွည္းျဖစ္သတဲ့။ အေရ ႏွင့္ အခံြၾကားအုန္းဆံသားတို႔ကိုၾကိဳးလုပ္ၾကသည္။

အုန္းပင္ထိပ္ဖ်ားအုန္းဦးေႏွာက္ကား အရသာရွိၾကသည္ဟုဆိုလွသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အုန္းပင္ကိုလွဲ၍ ယင္းကိုရဖို႔ ထိပ္၀မွာ ရွာၾကသည္။ ပင္စည္အလယ္ပိုင္းမွာ အသားထူ၍ စား၍လည္းရပါသည္။ အုန္းကထြက္သည့္ ထန္းရည္မွာ စားေသာက္ႏိုင္ သည့္အျပင္ ယမကာအရာလည္း ထားေသာက္ႏိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အပူပိုင္းေဒသတြင္ ျဖစ္၍ မူလအတိုင္းအခ်ဥ္ေသာက္ဖို႔ရာလည္း သိပ္ေစာင့္စရာမလိုခဏဆိုသလို ခါး၊ အျမစ္ဆိုလွ်င္လည္း မူးယစ္အာနိသင္ပါ၀င္သ မွ် အခ်ိဳက၀ါးၾကေသးသည္။ အုန္းလက္ေျခာက္လွ်င္သက္ကယ္လို ပ်စ္၍အိမ္မိုးႏိုင္သလုိဖ်ာ ၊ ေကာ္ေဇာ ၊ ေတာင္း၊ ခြက္ယက္၍လည္း သံုးႏိုင္ပါသည္။ အုန္းႏို႔တန္ကလီွးထြက္ သမွ်အခ်ဥ္ခံျပီး ခ်က္လွ်င္ အုန္းအရက္လွည္းျဖစ္သတဲ့။ အေရ ႏွင့္ အခံြၾကားအုန္းဆံသားတို႔ကိုၾကိဳးလုပ္ၾကသည္။

အုန္းပင္ထိပ္ဖ်ားအုန္းဦးေႏွာက္ကား အရသာရွိၾကသည္ဟုဆိုလွသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အုန္းပင္ကိုလွဲ၍ ယင္းကိုရဖို႔ ထိပ္၀မွာ ရွာၾကသည္။ ပင္စည္အလယ္ပိုင္းမွာ အသားထူ၍ စား၍လည္းရပါသည္။ အုန္းကထြက္သည့္ ထန္းရည္မွာ စားေသာက္ႏိုင္ သည့္အျပင္ ယမကာအရာလည္း ထားေသာက္ႏိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အပူပိုင္းေဒသတြင္ ျဖစ္၍ မူလအတိုင္းအခ်ဥ္ေသာက္ဖို႔ရာလည္း သိပ္ေစာင့္စရာမလိုခဏဆိုသလို ခါး၊ အျမစ္ဆိုလွ်င္လည္း မူးယစ္အာနိသင္ပါ၀င္သ မွ် အခ်ိဳက၀ါးၾကေသးသည္။ အုန္းလက္ေျခာက္လွ်င္သက္ကယ္လို ပ်စ္၍အိမ္မိုးႏိုင္သလုိဖ်ာ ၊ ေကာ္ေဇာ ၊ ေတာင္း၊ ခြက္ယက္၍လည္း သံုးႏိုင္ပါသည္။ အုန္းႏို႔တန္ကလီွးထြက္ သမွ်အခ်ဥ္ခံျပီး ခ်က္လွ်င္ အုန္းအရက္လွည္းျဖစ္သတဲ့။ အေရ ႏွင့္ အခံြၾကားအုန္းဆံသားတို႔ကိုၾကိဳးလုပ္ၾကသည္။

အုန္းပင္သည္ အာရီဆီယားႏြယ္ (ပထမပမ္မီးေခၚ) ကိုကိုစ္ ႏိုစိဖါဇာတိျဖစ္သည္။ အစိမး္သက္သက္စားၾက၍ အရည္ကို ေသာက္ အုန္းသားကို မွ်င္း အခ်ိဳ မုန္႔ထဲထည့္ အျခားမုန္႔ထဲ ေရာဖုတ္ၾကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၁၂ လရာသီစံုညီ သီးတို႔အေၾကာင္းေနာက္ဆံုးေျပာရမည္က သဖန္းသီးပါ။ မာလဗာရီ မ်ိဳးႏြယ္ ေရာင္းစားလို႔ရ ေအာင္ေကာင္းျပီး ေပါမ်ားရပ္က ေရွ႕ေတာင္အာရွႏို္င္ငံမ်ား စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၾကသည္ကလည္း ထိုေဒသအပူႏွင့္ သမပိုင္း ဇံုေဒမ်ား၌ျဖစ္သည္။ မယံုၾကည္စရာတခ်က္ကယင္း သဖန္းသည္ ေကာ္ေဆး (ရာဘာ) ႏွင့္ ေဆြမ်ိဳးေတာ္၍ အျမင့္က ၁၅ ေပ မွ ေပ အစိပ္ထိျမင့္တတ္၏။ အပြင့္ငယ္ေလးတို႔က အသားမ်ား အေခါင္းတြင္အတြင္းသားေပၚတြင္ ပြင့္အရည္စိုစိုခပ္ ခ်ိဳခ်ိဳ အရသာရွိ၏။ သို႔ျဖင့္ မူရ္း မ်ိဳးျပန္႔ဖို႔မလြယ္ေသာေၾကာင့္ သဖန္းရုိင္းစပ္က်ရ၏၊ ရလာသည့္ သဖန္းသီးက အစိမ္းေရာင္ ပီးယားမ်ိဳးပံုထြက္ ထိပ္ႏွစ္ဖက္အနည္းငယ္ျပားအခ်ိဳ႕က သင့္ရာမွ ျပင္းအနံ႕ကသင္ငး အေစ့ငယ္ကအျပည့္ပါ။ (အခ်ိဳ႕က ပိုးဥ လို႔ထင္ၾကသည္၊) အစိမ္းအတိုင္း စာႏိုင္သလုိ ဘူးသြင္း အေျခာက္ထား၍ အခ်ိဳမုန္႕လည္း လုပ္စားႏိုင္ၾကပါသည္။ ယင္း သဖန္းႏြယ္ဘြား သက္ရုိက္အေခၚ ပင္ပလႏြယ္အသီးျမင့္ျမတ္သည့္ ေရသဖန္းသီးမွာလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ၌ သာထြက္ ျပန္ပါသည္။ ေဗာဓိသီးဟုလည္း ရွိျပန္ရာ ေညာင္သီးမွာ သဖန္းသီးအႏြယ္သာျဖစ္ရွာသည္။ေဗာဓိပင္က ဗုဒၶသဗၺညဳတ ဥာဏ္ရရာမွ အပင္ျဖစ္၍ သူ႔တပည့္သားတို႔ကတေလးတစားထားၾကသည္။ယင္းသဖန္းမ်ိဳးကားအသက္ရွည္၍ မီတာ ၃၀ / ေပ၁၀၀ခန္႔အထိျမင့္တတ္သည္။ ယင္းကသီးမွ်စားၾကရသည္။ ေညာင္ပင္သည္ သဖန္းဆက္ဟုဆိုရပါသည္။ ျမန္မာျပည္၌ အေပါက္မ်ားေသာ္လည္း ဇာတိက အိႏၵိယ အၾကီးက ခ်ယ္ရီသီးအထက္အနည္းငယ္ ပို၍ခပ္သြယ္သြယ္ အသည္းပံုေဆာင္ သလုိ အရြက္ႏွင့္တဲြ၍ တစံုတစံုသီးေလ့ရွိ၏။ သစ္ပင္အမ်ိဳးမ်ိဳး စုိးသူတို႔ေဂဟာေညာင္မဟာမွာ သိရခက္သတၱ၀ါမ်ားေနတတ္ျပီး ဘီလူးဆိုသည့္ ေကာင္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ရုကၡအလို မိုရစီေယးမိသားစု၀င္ ဖီးကပ္အမ်ိဳးအႏြယ္ ျဖစ္သည္။ အသီးမ်ားအသံုးမ်ားအမ်ိဳးက ဖီကက္ကာစီယား အျမတ္တႏိုးေရသဖန္း မ်ိဳးက ဖီးကပ္ရလီဂ်ီယိုဆား ႏွင့္ ေညာင္ဗုဒၶေဟက ဖီးးကပ္ဘဂၤလံင္ စစ္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ အပုိင္းသင့္ အေမရိကနယ္တ၀ိုက္တြင္ ဖီးကပ္ေအာ္ရီးယား ႏွင့္ ဖီကပ္ဆာရီဖိုလီယား အစားတို႔မ်ားၾကသည္။

ခုဆို ရာသီအလိုက္အသီး က႑ကို လွည့္ၾကပါစို႔။

ျမန္မာႏိုင္ငံရာသီအလိုက္အသီးတို႔မွာ မုတ္သုန္မိုးက်သည့္ ေနာက္ပထမက သရက္ ၊ တို႔ေၾကာင့္ မိုးေကာင္းေလမွန္လွ်င္ အေစာဆံုးမိုးကိုသရက္မိုး ေခၚရိုးရွိသည္။ကနဦးကေျပာဖူးသလုိ အသီးတကာ့ဘုရင္က သရက္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ လည္း အဆံုးသတ္သည္ အထိအရွိအတိုင္း ဆက္ေျပာၾကမည္။ ၾကားျဖတ္အစဥ္မပ်က္ဖို႔ ပိႏၷဲကလည္း မပါမျပီး မိုးဦးစသည္ ႏွင့္ သူ႔ရာသီလည္း စ၏ အသီးတလံုးအနည္းဆံုးေပါင္ ၉၀/ ကီလို ၄၀ေလးဖြယ္ရွိသည္။ အစိမ္းအတိုင္းပင္လွည့္ဆြတ္စားၾက သလိုၾကာၾကာခံေအာင္ အနည္းနည္းထားစားၾကသည္။ ဒူးရင္းသီးလို ေဒသခံလူေတြၾကိဳက္မ်ားသည့္ အသီးျဖစ္သည္။

ပိႏၷဲေနာက္လိုက္ ဒူးရင္း ႏွင့္ မင္းဂြတ္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဒူးရင္းသီးေခၚ သီးပင္မွာ အျမဲစိမ္းလန္း ပူျပင္းစြတ္စို မိုးသစ္ေတာ ပင္တမ်ိဳး အေရွ႕ေတာင္ အာရွဖြားအမ်ားစိုက္ ၾကသည္ကအသီးစားဖို႔ ၊ ပင္ကိုယ္အမည္ရင္းက မာလာယုစကား ဒူရီယြန္ ဟုေခၚၾကသည္။ ဒူးရင္းပင္ကေပ ၈၀ မွ ၁၀၀ အထိျမင့္၍ (၂၄ မီတာ မွ မီတာ ၃၀) အျပံဳလိုက္အခိုင္ လိုက္သီး၍ အၾကီးဆံုးအရွည္က ၅ ဆင္တီမီတာ အျဖဳဴအ၀ါ ပန္းေရာင္တို႔ျဖင့္ အပြင့္ထြက္ ၃ လ ေလာက္ၾကာမွ စားထိုက္ေအာင္ရသည္။ အသီးကဘဲဥ ပံုေမ်ာေမ်ာ ဆူးတတ္တို႔ျခံလ်က္ တလံုးလွ်င္ ၆ မွ ၈ ေပါင္အထိစီးပါသည္။ မွည့္သည့္အခါ အပင္မွေၾကြက်ေလ့ ရွိသြားေၾကာင့္ ကမာၻတြင္ အႏၱာရယ္အေပးႏိုင္ဆံုး အသီးအျဖစ္သတင္းၾကီးသည္။ ေၾကြက်လွ်င္ တေယာက္ေယာက္ကိုမ်ား ထိလိုက္ရလွ်င္ျဖင့္ ကံဆိုးရွာမွာ ေသရမည္မုခ်ျဖစ္၏။ အသီးအတြင္းမွာေတာ့ အနံ႕ကျပင္းျပင္း သို႔ေသာ္ အရသာရိွလွသည့္ အႏွစ္အသားတို႔မွာ ၁ လက္မ မွ ၄ လက္မအထိ ရွိတတ္သည္။ အေစ့ အေပၚအထပ္လိုက္ ျမဳပ္ႏွံပါရွိသည္။ ပိႏၷဲသီးေစ့ျပဳတ္လွ်င္ ႏူး၍စားႏိုင္သည္။ ေၾကာ္လွ်င္လည္း ျဖစ္ ဖုတ္လွ်င္လည္းေကာင္း ။ သို႔ေသာ္ သိပ္အရသာေတာ့မရွိလွ။ အသီးကို အစိမ္းလုိက္စားၾကျမဲ ။ မုန္႔ခ်ိဳတြင္လည္း ေရာ ၊ ေရခဲမုန္႔တြင္လည္းပါ၊ ဟင္းလ်ာတြင္ ေရာခ်က္ျပီး တာရွည္ခံေအာင္ထားရွာ၌လည္း သံုးၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ မြန္ျပည္နယ္တြင္ ဒူရင္းသီး အထြက္မ်ားသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အစပ္မို႔ထင့္။ရုကၡအလို ဗြန္ဘက္မ်ိဳးစု ဗြန္ဘာကာဆီေကးႏြယ္ ဒူရီယို ဇိုင္ဘီသီ မတ္က႑၀င္ျဖစ္သည္။ ဒူးရင္းစားရသည့္အခက္အခဲက ပ်စ္ခ်ြဲခြႊ်ဲယင္း အသားက ကိုယ္ခႏၶာကို အပူဓါတ္ပြား၍ မစားရဲသူတို႔ပင္ရွိၾကသည္။ သဘာ၀က သဘာ၀မို႔ ယင္း ခႏၶာအပူတိုးမႈကို ေျဖေဆးအျဖစ္ မင္းဂြတ္သီး ကိုတဆက္တည္းစားဖို႔လိုသည္။

မင္းဂြတ္သီးမွာ ဒူးရင္းသီးႏွင့္ တရာသီအတြင္း ဖြားဖက္ေတာ္အလားတူ ေပါက္ပြား ၾကသည္။ မွည့္ခ်ိန္လည္းတူသျဖင့္ အေရွ႕အိႏိၵယ ကၽြန္းထြက္ အင္ဒိုနီးယားနယ္သားျဖစ္ပါသည္။ မင္းဂြတ္ပင္းကအၾကီးေႏွး အသက္ ၉/၁၀ ႏွစ္မရွိမခ်င္း မသီး အေစ့က မ်ိဳးမပြား ။ အျမင့္ ေပ ၂၀ ထိထက္ အသီးကလိေမၼာ္ သီးရွိတတ္သည္။ ဒူးရင္း သီး၏ ေဘးထြက္ မႏွစ္သက္သူတို႔အဖို႔ အနံ႔ျပင္းျပင္း အပူျပင္းျခင္း တို႕ကို ကုစားေျပျပစ္ေစႏိုင္သည္တို႔ေၾကာင့္ အပူပိုင္းဇံု ၌ ထင္ရွားသည့္ အသီးတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ယင္းအေၾကာင္းစားဘူးသူတိုင္း ၀န္ခံၾကေပလိမ့္မည္။ သူ႔အားနည္းခ်က္က စားရသမွ် အပ်စ္သား အလႊာမွာ အရသာနည္းနည္း မွာ အေစ့ၾကီးၾကီးတို႔ကို ျခံရံထားပါသည္။သို႔ေသာ္စားၾကည့္မွ ေကာင္းမွန္းသိမည္။ ျပာေရာင္ နီေမွာင္ အေပၚယံအေၾကးပါး အကာကခပ္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ ႏွင့္ထူျဖစ္ေသာ္လည္း ေဆးဘက္၀င္သည္မွာ အပူခံဓါတ္သာမက ၀မ္းေလ်ာ၀မ္းပ်က္ကုသႏိုင္ပါသည္။

ေမာ္လျမိဳင္ ၊ က်ိဳက္ထို ႏွင့္ မြန္ ႏွင့္ ေျမာက္ဖက္နယ္စပ္ ကရင္ျပည္နယ္ တို႔တြင္ ဆက္လက္ျဖစ္ထြန္းၾကသည့္ဒူးရင္းသီးမ်ိဳး ကဲ့သို႔ ကလပ္စီေယးႏြယ္ျဖစ္၍ ယခင္က ရြက္တီဖာေရးဟု ေခၚျပီး ဂါစီနီယား မဲန္ဂိုစတနာအျဖစ္သတ္မွတ္ၾကသည္။ ေနာက္ရာသီးတို႔က မာလကာႏွင့္ ၾကက္ေမာက္သီးတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ အရြက္ေျပာင္စိမ္းအပြင့္က ျမဴအနံ႕သင္းသည့္ မာလကာပင္တို႔မွာ အေမရိကတိုက္ဖြားျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ယေန႔မွာ ဆိုလွ်င္ကမာၻတခြင္ စိုက္ႏိုင္ကုန္ၾကျပီ ။ အသီးက အျဖဴ ႏွင့္ အူနီ အရြယ္က ပန္းသီးႏွင့္လိေမၼာ္ခန္႔ရွိသည္။

ေပ ၂၀ ထိျမင့္ တတ္သည့္ မာလကာသည္ ယူအက္ေအဖေလာ္ရီဒါ ဇာတိသာမက ကြားစိုက္ၾကသည္က အႏွံ႔ စေတာ္ဗယ္ရီမာလကာကို အပူဇံုအေမရိကမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ကိုလံဘီယာ မတိုင္ခင္ျဖစ္၍ ဖေလာ္ဒီရာ ႏွင့္ ကယ္လဖိုးနီးယား ေတာင္ပိုင္းတို႔တြင္လည္း ျဖစ္သည္။ မၾကာခဏယင္းကို အေဆာင္အေယာင္အျပင္အဆင္ျဖစ္လည္း စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ အစိုက္မ်ားသည့္ မာလာကာမွာ အျဖဴသီးႏွင့္ အူနီမ်ိဳး အဘုိးတန္သည္က ဗီတာမင္စီဓါတ္ ပါ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ယင္းအတိုင္းစားၾကေသာ္လည္း အပ်စ္အရည္ ႏွင့္ အနည္းနည္း ၾကာၾကာခံေအာင္လုပ္စား၍လည္းရပါသည္။ အေစ့ကို မဖယ္ဘဲစားလွ်င္ ၀မး္ခ်ဳပ္တတ္သည္။ထို႕ေၾကာင့္ စီုးရိမ္လွ်င္အေစ့မ်ားထြင္းဖယ္၍အသားခ်ည္း အရသာခံႏိုင္သည္။ မာလကာဆိုသည္ကမာတာဆီးယား မ်ိဳး၀င္သီးျဖစ္သည္။ အသံုးမ်ားသည္က ပစီဒီယံဂြါက်ပါ က႑ ၀င္၍ စတာဗယ္ရီမာလကာမွာ အႏြယ္အျဖစ္သတ္မွတ္ၾကသည္။

ရုကၡေဗဒအလို နီဖိုလီယံလက္ပါစီေယး မေလးတိုင္းတြက္ အပင္သတ္မွတ္ၾကသည့္ ၾကက္ေမာက္သီး ပင္မွာ အသီးေၾကာင့္ ဤ အမည္တြင္ပါသည္။ အသီးတြင္းကအသားက အၾကည္ျဖဴျပီး အရသာက ခ်ဥ္မ်မ် ယင္းကို ဖံုးထားသည့္ အခံြမထူမပါး ၊ နီ၀ါအဆင္းႏွင့္ အကန္႔လိုက္ ရွည္ေသာ္လည္း ေပ်ာ့ေျပာင္း သည္အမွ် နွင့္တည္းထားသည္။ မေလးလို ရမ္ဘူတန္ဆိုသည္က အေမႊးထူျဖစ္၍ ၾကက္ေမာက္သီးအပ အေမႊးကထူလွသည္။ အစိမ္းလိုက္ စားႏိုင္သလုိ ဘူးသြင္း ၍ ၄င္း ေဖ်ာ္ရည္ အျဖစ္၄င္းေျပာင္း၍ လည္းသံုးၾက၏။

နာနတ္သီးကျမန္မာတႏို္င္ငံ အပ်ံ႕ အႏွံ႔စိုက္ရစားၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္းအေကာင္းတကာ့ အေကာင္းဆံုးက အလံုးကသိပ္မၾကီး အရသာကခ်ိဳ အနံ႔ကေမႊး၍ ျမစ္ၾကီးနယ္ထြက္ျဖစ္သည္။ပိႏၷဲအပြင့္ထြက္ အပင္ထူးေသာအခ်က္က ေရငံုထားႏိုင္သည့္ အေၾကးတို႔ႏွင့္ ပံုမွန္ ၃ ပိုင္း ခဲြရသည့္ အပြင့္မ်ားရွိသည္။