တရားအားထုတ္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ေမးခြန္းေလးႏွင့္ အေျဖ

၁။ တရား ဘာေၾကာင့္ အားထုတ္ရပါသလဲ။
- ၿငိတြယ္မႈ စိတ္အေႏွာင္အဖြဲ႕အားလံုး မွ လြတ္ကင္းကာ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ စိတ္ခ်မ္းသာ စြာ ေနသြားႏိုင္ေရး stress စိတ္ညစ္-အေၾကးမ်ား(လံုး၀)စြန္႔ပစ္ႏိုင္ရန္တရားအားထုတ္ရပါ သည္။
- အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ stress/defilements စိတ္အညစ္ အေၾကး မ်ားသည္ မိမိရည္မွန္းခ်က္ဟူသမွ်ကို ပိတ္ဆို႔တားဆီး ေနသျဖင့္ မိမိစိတ္အညစ္အေၾကး ကိေလသာမ်ားကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း ျဖင့္ မိမိရည္မွန္းခ်က္ဟူသမွ်ကို ရရွိေအာင္ျမင္ေစ ပါမည္။

၂။ တရား ဘယ္လို အားထုတ္ရမွာလဲ။
-သမထ တရားအားထုတ္မႈတြင္ တစ္ခုခု ကို အာရံု စူးစိုက္ ရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ..
၀ိပႆနာဥာဏ္မ်ား ျဖစ္ေပၚေစေရးအတြက္မူ...တစ္ခုခု ျပဳလုပ္ေနခ်င္ေသာစိတ္ (ဘယ္လို-ညာလို လုပ္ခ်င္ေနတဲ့စိတ္)ကို စြန္႔လႊတ္ေနတာ တရား အလုပ္ ပါ။ ဘာမွမလုပ္ပဲ ေနျခင္းမ်ဳိးလည္းမဟုတ္ပါ။မိမိေပၚသမွ်စိတ္မ်ား (အ၀ိဇၹာ-တဏွာ တည္းဟူေသာ ေလာဘ-ေဒါသ-ေမာဟစိတ္မ်ား) ကို အဟုတ္-တကယ္ လို႔ မယူဆဘဲ တရစပ္ စြန္႔လႊတ္ေနတဲ့ အလုပ္ လုပ္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေနတာ တရားအလုပ္ပါ။ တနည္းအားျဖင့္ ....-ဟုိလိုလုပ္ခ်င္ - ဒီလို လုပ္ခ်င္ေနေသာ စိတ္မ်ားကို အမွန္တရား သစၥာ တရား (noble truth/ ultimate reality) ကို နားလည္ျခင္း အား ျဖင့္ စြန္႔လႊတ္ရမည္။
-ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ စြဲၿမဲလာခဲ့ေသာ-ဘာလုပ္ခ်င္-ညာလုပ္ခ်င္ေန ေသာစိတ္ (ေပၚသမွ်စိတ္အားလံုး) ကို အမွန္တရားကို နားလည္ ျခင္းအားျဖင့္ စြန္႔လႊတ္ရေပမည္။ စိတ္သည္ တစ္ခုခုကို တကယ္အဟုတ္ ထင္မွတ္ကာ လုပ္ခ်င္ေန-ၾကားခ်င္ေန-ျမင္ခ်င္ေန-သိခ်င္ေန-စူးစမ္းခ်င္ေန-လိုခ်င္ေနေပသည္။

၃။ အမွန္တရား သစၥာတရား (noble truth/ ultimate reality) ကဘာလဲ။
ဗုဒၶ မွ အဘိဓမၼာတြင္ (၀ိပႆနာတရားႏွလံုးသြင္းရာတြင္) တစ္ခုခု အျဖစ္ - တစ္ေယာက ္ေယာက္အျဖစ္ ဆိုတာ သတ္မွတ္ခ်က္သက္သက္မွ်သာျဖစ္ၿပီး လူမႈနယ္ပယ္တြင္ ဒါနမႈ-သီလမႈ-တို႔ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ အသံုးခ်ရန္အတြက္သက္သက္သာျဖစ္ၿပီး - တကယ္အစစ္ အမွန္တရားမဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားထားၿပီးျဖစ္ေလသည္။
မေမ့မေလ်ာ့ ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္ရမယ့္ တကယ့္ အမွန္တရားဆိုတာ တစ္ခုခု မဟုတ္ပါ။ အကန္႔အသတ္ မရွိ (endlessly) စကၠန္႔တိုင္း တရစပ္ အသစ္အသစ္ျဖစ္လာလိုက္ လ်င္ျမန္စြာ-ပ်က္စီးသြားလိုက္ ႏွင့္ process သေဘာ အျဖစ္ သာရွိေနေသာ (စိတ္-ေစတသိက္-႐ုပ္ ဟူ၍ အမည္ေပးထားေသာ )စြမ္းအင္သတၱိသဘာ၀မ်ားကို တစ္ခုခု-တစ္ေယာက္ ေယာက္-ငါ-သူ-ပုဂၢိဳလ္-သတၱ၀ါ (I, YOU, SOMEONE, INDIVIDUAL, EGO, SELF, ENTITY) အျဖစ္ အခ်ိန္တစ္ခု ၾကာေအာင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရွိေန-ၿမဲေနသည္ ဟု အထင္မွားေနမႈ ျဖစ္သည္။ တစ္ခုခု-တစ္ေယာက္ေယာက္-အေျခအေန တစ္ခု ကို အမွန္တကယ္ ရွိေနသည္။ ျဖစ္ေနသည္ ယူဆေနမႈ ။ အဟုတ္ထင္ေနမႈသေဘာ သက္သက္ ျဖစ္သည္။
(တနည္း) မ်က္စိ-နား-ႏွာေခါင္း-လွ်ာ-ကိုယ္-စိတ္ တြင္ ျဖစ္ေပၚ လာေနေသာ ျမင္စိတ္-ၾကားစိတ္-နံစိတ္္-ရသာစိတ္-ထိသိစိတ္- ေတြးေတာႀကံစည္စိတ္မ်ားကို တစ္ခုခု အျဖစ္ အခ်ိန္ တစ္ခု ၾကာေအာင္ အဟုတ္တကယ္ ရွိေနသည္ - ျဖစ္ေနသည္ဟု အဟုတ္ထင္ေနမႈသေဘာ (အထင္မွားမႈသေဘာ) အသစ္အသစ္မ်ား ျဖစ္ေလ သည္။
မိမိစိတ္ - မိမိခႏၶာ အေပၚတြင္ ညဘက္ တြင္ မီးတိုင္တစ္ခုကို လက္ျဖင့္ လ်င္ျမန္စြာ လွည့္၀ို္င္းပါကမီးကြင္းႀကီးတစ္ခုရွိေနသည္ဟု ထင္ရပံု ဥပမာ - ျမစ္ဥပမာ - ဖေယာင္းတိုင္ မီးေတာက္ ဥပမာ - ဘုရား ဆိုင္းဘုတ္ မီးလံုးေလးမ်ား ဥပမာ စသည့္ ဥပမာေလးမ်ား ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ကာ သဘာ၀တရားတြင္ (တစ္ခုခု အျဖစ္) ဒီတစ္ခု ဒီတစ္ခု အျဖစ္ ရွိေနျခင္းမဟုတ္ဘဲ ျဖစ္စဥ္သေဘာ process သေဘာ သက္သက္ သာ ရွိေၾကာင္း နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။

၄။ မ်က္စိ-နား-ႏွာေခါင္း-လွ်ာ-ကိုယ္-စိတ္ (six senses doors) မ်ားတြင္ ေပၚသမွ် သိသမွ် ေတြဟာ အခ်ိန္တစ္ခု ၾကာေအာင္ တကယ္ရွိေန-တကယ္ၿမဲေန--တကယ္ျဖစ္ေန သည္ဟု ယူဆေနမႈ -အထင္မွားေနမႈ- ကို ဘယ္လိုစြန္႕ရ မွာလဲ။
- အမွန္တရားကို နားလည္ျခင္းအားျဖင့္ - မေမ့ျခင္းအားျဖင့္ မျပတ္တရစပ္ ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္ျခင္းအားျဖင့္ စြန္႕ရမည္။
- အရာရာ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္ ဆိုတာ တကယ္ရွိမေနပါ။ - သို႔ေသာ္ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္ ဟာ တစ္ေနရာရာမွာ တစ္ေယာက္ေယာက္အျဖစ္ ရွိေနသည္-ၿမဲေနသည္ဟု ယူဆေနမႈ - ထင္မွတ္ေနမႈမ်ား(အထင္မွားေနမႈမ်ား) က ေတာ့ တရစပ္ အသစ္အသစ္သေဘာျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိေနေပသည္။
ဥပမာ ေပးရရင္ ပူတယ္ လို႔ထင္တာ ဆိုတာ တကယ္မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ပူတာေလး ဟာ တစ္ေနရာရာမွာ တစ္ခုခုအျဖစ္ အခ်ိန္တစ္ခုၾကာေအာင္ ရွိေနသည္-ၿမဲေနသည္ဟု ယူဆေနမႈ - ထင္မွတ္ေနမႈမ်ားက ေတာ့ တရစပ္ ျဖစ္ေပၚ ပ်က္စီးလွ်က္ရွိေနေပသည္။

၅။ “ပူတယ္လို႔ ထင္တာ“ ဟာ ဘာေၾကာင့္ တကယ္မဟုတ္ (unreal) လို႔ ဆိုပါသလဲ။
ပူတာ ေလးတင္မဟုတ္ပါ။ ပူတာ-ေအးတာ - တင္းတာ-ေလ်ာ့တာ -ခက္မာတာ-ႏူးညံ့တာ- လႈပ္တာ-ၿငိမ္တာ- ေကာင္းတာ-ဆိုးတာ- ခံစားလို႕ ေကာင္းတာ-ခံစားလို႕မေကာင္းတာ စသည္ျဖင့္ ဆန္႕က်င္ ဘက္ တရားမ်ားဟာ တကယ္ရွိေန-ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ- ႏိႈင္းယွဥ္ မႈ (သတ္မွတ္မႈ) relativity ေၾကာင့္သာ အဟုတ္တကယ္ ရွိေနျဖစ္ေနတယ္လို႕ ထင္ရတာပါ။

တကယ့္ အမွန္တရားက ထိုဆန္႔က်င္ဘက္တရားမ်ားကို အဟုတ္ တကယ္ ရွိေန -ျဖစ္ေနတယ္လို႕ အထင္မွားေနမႈ-မ်ားသာ တကယ္ ရွိေန ျဖစ္ေန ေလသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အထင္မွားေအာင္ အ၀ိဇၹာ - ကိေလသာ (delusion) ၏ လွည့္စား ဖန္တီးျပဳလုပ္မႈမ်ားသာ တရစပ္ အသစ္အသစ္ျဖစ္ေပၚ ပ်က္စီးလ်က္ရွိေနေပသည္။

အပူ-အေအး ဆိုတာ တကယ္မဟုတ္။ ႏိႈင္းယွဥ္ သတ္မွတ္မႈမ်ားေၾကာင့္သာ ပူတယ္-ေအးတယ္ ဆိုတာေတြကို အမွန္ တကယ္ ျဖစ္ေနတယ္၊ အဟုတ္ တကယ္ ျဖစ္ေနတယ္ လို႕ ထင္မွတ္ရျခင္းျဖစ္ေလသည္။

“အေကာင္း-အဆိုး သတ္မွတ္ခ်က္ - မွန္တယ္-မွားတယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ ပူတယ္-ေအးတယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ နာတယ္-ေကာင္းတယ္“ ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားဟာ အမွန္ တကယ္ ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ဘဲ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္ေတြအေပၚ အဟုတ္ တကယ္ လို႕ (အတည္ျဖစ္တယ္)လို႔ “ထင္မွတ္ေနမႈပဲ အထင္မွားေနမႈမ်ားပဲ“ တကယ္ျဖစ္ေနတယ္လို႕ မျပတ္တရစပ္ ႏွလံုးသြင္းဆင္ျခင္ သတိရ ယံုၾကည္ေနျခင္းကိုပင္ အမွန္တရား သစၥာတရား ကို ႏွလံုးသြင္းဆင္ျခင္ျခင္းဟု ဆိုရေပမည္။
အမွန္တရား သစၥာတရားသည္ ေနရာေဒသ-လူမ်ဳိး-ဘာသာမေရြး-အခ်ိန္မေရြး မွန္ကန္ေနေပသည္။

၆။ အနိစၥ တရစပ္ ေဖာက္ျပန္ ပ်က္စီးမႈ ဆိုတာ ဘာလဲ (သုိ႕) အနိစၥ ကို သိ ေနျခင္း အနိစၥ ကို ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္ေနျခင္း ဆိုသည္မွာ မည္ကဲ့သို႕ ဆင္ျခင္ျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သနည္း။

အနိစၥ ဟု ဆိုရာတြင္ လူတစ္ေယာက္ အသက္ ၆၀ ထိေအာင္ ရွိေန-ၿမဲေနၿပီး- အသက္ ၆၀ ျပည့္မွ အနိစၥေရာက္သြားျခင္းမ်ဳိးကို ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။
ပူတာေလးတစ္ခု က ၆- စကၠန္႔ၾကာေအာင္ ရွိေန-ၿမဲေနၿပီး ၇- စကၠန္႔မွာ အနိစၥေရာက္ ပ်က္စီးသြားတာ မ်ဳိးမဟုတ္ပါ။
အေတြးေလးတစ္ခုက ၁မိနစ္- ၂မိနစ္ၾကာေအာင္ ရွိေနတယ္- ေလွ်ာက္သြားေနတယ္...ၿပီးမွ ပ်က္စီးသြားတယ္ စသည္ျဖင့္ နားလည္ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ-
ပူတာေလး-နာတာေလး-ျမင္တာေလး-ၾကားတာေလး တစ္ခုခုက အခ်ိန္တစ္ခုၾကာ ေအာင္ ရွိေန-ၿမဲေနၿပီးမွ အနိစၥေရာက္ ပ်က္စီးသြားတယ္လို႔ နားလည္ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ-
ဘုရားေဟာ မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္-လွ်ပ္တစ္ျပက္အတြင္းမွာ ကုေဋ ႏွင့္ခ်ီၿပီး ပ်က္စီးလိုက္ ျပန္အသစ္ျဖစ္ေပၚလိုက္ႏွင့္ လ်င္ျမန္လြန္းစြာ ေျပာင္းလဲ ေဖာက္ျပန္ ပ်က္စီးေနမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ား process ကို မသိႏိုင္ျခင္းမွာ-ပူတာေလးတစ္ခုက ပ်က္စီးသြားသည္ဟု အထင္မွား ေလသည္။
အမွန္က တရစပ္ပ်က္စီးေနမႈ ျဖစ္စဥ္ကို ပူတာေလးဟု အထင္မွားျခင္းျဖစ္ေလသည္။
အေတြးေလးတစ္ခုက-ၾကားစိတ္ေလးတစ္ခုက-စိတ္ကေလးတစ္ခုက-ေ၀ဒနာေလးတစ္ခုက အခ်ိန္တစ္ခုၾကာေအာင္ ရွိေန ၿမဲေန ျဖစ္ေနၿပီး-ေနာက္မွ ပ်က္စီးသြားတာဟု နားလည္ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။၊
တရစပ္ လ်င္ျမန္စြာ အသစ္အသစ္အစားထိုးျဖစ္လာလိုက္ ပ်က္စီးသြားလိုက္ ျဖစ္ေနေသာ စြမ္းအင္ သတၱိ သဘာ၀ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို အေတြးေလး တစ္ခုက-ၾကားတာေလးတစ္ခုက-စိတ္ကေလး တစ္ခုက-ေ၀ဒနာေလးတစ္ခုတည္းက အခ်ိန္တစ္ခုၾကာေအာင္ ရွိေန ၿမဲေန ျဖစ္ေနၿပီး-ေနာက္မွ ပ်က္စီးသြားတာဟု ထင္ျမင္မိေနမႈ (အထင္မွားမႈသက္သက္ misunderstanding or Avijja)ပဲ တကယ္ရွိေနေလ ျဖစ္ေလသည္။
ထိုကဲ့သို႔ အေတြးေလးတစ္ခုက-ၾကားစိတ္ေလးတစ္ခုက-စိတ္ကေလးတစ္ခုက-ေ၀ဒနာေလးတစ္ခုခု မွ အခ်ိန္တစ္ခုၾကာေအာင္ တကယ္ ရွိေန - တကယ္ျဖစ္ေနၿပီး-ေနာက္မွ ပ်က္စီးသြားတာဟု ထင္မွတ္ေနမႈ .....အထင္မွားမႈမ်ား မ်ားသာ တရစပ္ ပ်က္စီးလ်က္ေနသည္ဟူေသာ (အနိစၥ) အမွန္တရားကို ဆိုလိုပါသည္။
ထိုအမွန္တရားကိုသာ တရစပ္ ႏွလံုးသြင္းဆင္ျခင္ေနရန္ မေမ့မေလ်ာ့ မေပါ့မဆေသာ သတိတရားျဖင့္ မျပတ္သတိရေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္းကိုပဲ ပညာမဂၢင္ ႏွစ္ပါး အျဖစ္ - တရား ႏွလံုးသြင္းေသာအလုပ္ တရားအားကုိးေသာ အလုပ္ အျဖစ္ ေခၚဆိုႏိုင္ပါသည္။